» Let op: deze activiteit is voorbij «

Van 19 april t/m 23 augustus 2015 is in Kasteel het Nijenhuis bij Heino de expositie JAN CREMER-UNSEEN EYE te zien. Parallel aan 'CREMER IN VERF', een overzicht van 60 jaar schilderkunst van Cremer dat vanaf 19 april in Museum de Fundatie in Zwolle te zien is, vormt het Nijenhuis het decor voor zijn fotografie. Een ruime selectie foto’s, gemaakt van midden jaren ’60 tot begin jaren ’80, geeft een onthullende kijk op de wereld van Jan Cremer.

Cremer wilde als kleine jongen al fotograaf worden. Zo kon hij in de voetsporen treden van zijn vroeg overleden vader, die als journalist de wereld rondreisde. Met nagelaten foto’s ging de jonge Cremer hem in zijn fantasie achterna. Pas na het succes van zijn bestseller Ik Jan Cremer in 1964 kon hij zijn eerste echte camera kopen. “In plaats van altijd en overal notities van te maken,” zegt Cremer, “leg ik alles op de gevoelige plaat vast. Ik fotografeer straatnamen, etalages, opschriften, reclameborden, uithangborden, aanplakbiljetten.” Daarnaast zijn er de schilderachtige onderwerpen: “Sommige straattaferelen of landschappen, details van afgebrokkelde muren, ruwe bergtoppen, woeste rivieren, eeuwige sneeuw, zijn in mijn oog regelrechte schilderijen. Als ik door de zoeker kijk, zie ik meteen het schilderij.” Voor Cremer bestaat er maar één sluitertijd, de kortste van 1/250 seconde: “Om dat korte moment gaat het voor mij in de fotografie, om dat éne onherroepelijke moment.”

Reizen staat voor Cremer gelijk aan het verruimen van zijn blik, wat ook zijn levensmotto is. Zijn foto’s weerspiegelen Cremers reislust door de jaren heen. In New York fotografeerde hij het uitzicht uit zijn kamer in het roemruchte Chelsea-hotel, de houten badhuizen op Coney Island en uiteraard de schreeuwende neonreclames op Time Square. “Een reclamebord is een perfecte weerslag van de denkwijze die er op dat moment bij een volk leeft”, aldus Cremer, die als jongen bij een reclameschilder werkte. Ook in Oost-Berlijn zien we reclame, maar dan als symbool van vergane glorie, in Roemenië staan kartonnen palmen op het strand, op de Noordpool schillen eskimo’s hun aardappelen. Pretenties heeft Cremer niet met zijn foto’s. “Ik ben het oog dat onopgemerkt toekijkt. Begin jaren zestig vond ik in een beduimelde op Ibiza achtergelaten Esquire een foto van een celdeur in een Amerikaanse gevangenis, met een getekend oog en een waarschuwing: ‘Unseen Eye is watching you’. Ik herkende mezelf. Ik observeer en ben onzichtbaar.”

 Bezoek www.museumdefundatie.nl