Settela en Willy Het geheim van de Heksenberg
» Let op: deze activiteit is voorbij «
In de regionale geschiedschrijving rond de Tweede Wereldoorlog was tot nu toe vooral aandacht voor de deportatie en het noodlottige einde van de Joden. Vrij onbekend is dat vanuit de regio Sinti-families in de gaskamers van Auschwitz zijn omgekomen. Van 10 Heerlense nomadenfamilies zijn 71 Sinti in de Duitse concentratiekampen vermoord. De bakermat van deze families is te vinden aan de voet van de Heksenberg. Families zoals de Steinbachs, Weiss, Pommée, Rosem Reinhardt en Meinhardt bevolkten regelmatig het woonwagenkamp bij de voormalige Oranje Nassau-mijn IV. Slechts één van de gedeporteerde Heerlense Sinti heeft het concentratiekamp overleefd. De lotgevallen van deze Sinti zijn nagenoeg in de vergetelheid geraakt. Tijd om nu 70 jaar na de bevrijding het ‘Geheim van de Heksenberg’ op eerbiedwaardige wijze te onthullen.
Rob Hendrikx (geb. Heerlen 1955) is amateur-historicus en werd zoals hijzelf zegt, “geraakt door de pijl van ‘alte Mutter Steinbach’. Zij is de stammoeder van de Sinti die regelmatig op het woonwagenkamp op de Heksenberg verbleven. Het geheim van de Heksenberg gaat in eerste aanleg over twee achterkleinkinderen van haar: Settela (Anna Maria Steinbach) en haar oudere broer Willy. Settela is geboren in Buchten (Born) en Willy de vioolvirtuoos bij de Heksenberg. Settela’s foto, kijkend vanuit een goederentrein, was lange tijd het symbool voor de deportatie van de Joden naar Auschwitz. Onderzoeksjournalist Aad Wagenaar ontdekte in 1994 haar ware identiteit en publiceerde daarover in zijn boek “Settela; het meisje heeft haar naam terugâ€.
Rob Hendrikx ging op zoek naar de achtergronden van de woonwagenbewoners en Sinti’s van de Heksenberg en deed onderzoek bij Rijckheyt, andere Limburgse, Brabantse en Belgische archieven. Dat resulteerde in stambomen van de Steinbachs en aanverwante families en hun levensverhaal. Verder zocht hij intensief in de archieven van Auschwitz naar de namen van omgekomen Sinti.
Voor het eerst is er nu een complete lijst van de in de concentratiekampen omgekomen Limburgse respectievelijk Heerlens Sinti, waaronder Settela en Willy.
Bij zijn onderzoek vond hij negen foto’s van de originele glasplaten met de Sinti op de heide. Deze zijn afkomstig van fotograaf Jan de Jong die lange tijd voor de Spaarnestad-tijdschriften werkte. Daarnaast kreeg Rob Hendrikx bij interviews foto’s van woonwagenbewonders en Sinti-families zelf.
Zijn onderzoek resulteerde in een boek dat de basis vormde voor de tentoonstelling die nu in het Thermenmuseum van Nationale bevrijdingsdag t/m de Heerlense bevrijdingsdag te zien zal zijn. Tentoonstellingszaal 3 is als stiltecentrum ingericht ter nagedachtenis aan de omgekomen Limburgse en Heerlense Sinti.
Het boek van ca. 400 pagina’s verschijnt eind mei.
Intekenen kan vanaf nu voor de prijs van € 25,- (excl. € 4,50 verzendkosten)
via de website van Het Land van Herle www.landvanherle.nl,
via een mail aan bestellingen@landvanherle.nl
of stuur een brief(kaart) aan Land van Herle, Postbus 1, 6400 AA Heerlen.
Intekenaren krijgen tijdig bericht over de verschijningsdatum en de afhaalmogelijkheid bij Rijckheyt in Heerlen. Na verschijnen gaat het boek € 29,90 kosten.
Kom, kijk, lees en leer de Heerlense Sinti-slachtoffers van de holocaust met naam en toenaam kennen. De tentoonstelling is vanaf dinsdag 5 mei 2015 t/m zondag 20 september 2015 te bezichtigen.
