Movies that Matter Festival: Law&Order
» Let op: deze activiteit is voorbij «
Het mensenrechtenfestival Movies that Matter vindt plaats in Den Haag van 18 t/m 26 maart. Onderdeel van dit festival is de fototentoonstelling Law&Order van fotograaf-kunstenaar Jan Banning die van 1 t/m 26 maart 2016 in het Atrium Den Haag is te zien.
Law & Order van fotograaf-kunstenaar Jan Banning gaat over strafrecht in Frankrijk, de Verenigde Staten, Colombia en Uganda. Hij fotografeerde bij politie, in rechtbanken en vooral in gevangenissen, met als achterliggende vraag: hoe gaan wij om met misdaad? Met de tentoonstelling en het bijbehorende boek wil hij een bijdrage leveren aan het publieke debat over onze aanpak van misdaad, en vooral over bestraffing.
De laatste decennia zien we in veel landen een sterke toename van het gebruik van gevangenisstraffen. Populistische politici dringen aan op strenger straffen en meer strafwetten ter bestrijding van de misdaad.
De VS is de “topcipier†van de wereld: daar is het aantal gevangenen in 40 jaar verviervoudigd tot 707 per 100.000 inwoners (in 2012). In Colombia zijn dat er circa 250, in Frankrijk en Uganda zo’n 100; Nederland zit op ongeveer 65, vergelijkbaar met Duitsland en de Scandinavische landen.
Het opsluiten in de gevangenis zou een aantal belangrijke functies hebben. Om te beginnen het isoleren van iemand die een misdaad heeft begaan. Zolang die vast zit, kan hij de maatschappij - althans buiten het cachot - niet opnieuw schaden.
Een ander aspect is het bestraffen: vergelding namens de maatschappij en de slachtoffers. Een verblijf in de gevangenis zou ook een corrigerende werking moeten hebben.
Onderzoek laat zien dat bestraffing op gespannen voet staat met correctie. Vooral de Amerikaanse gevangenissen zijn de laatste decennia steeds meer verworden tot ijzige strafkampen. En hoe killer en onmenselijker de strafinrichtingen, hoe minder waarschijnlijk dat iemand daar een beter mens wordt.
De midden jaren 70 ingezette bestraffingsmanie heeft behalve tot langere straffen ook geleid tot meer onveiligheid, isolement, stigmatisering en toegenomen gebrek aan zingeving voor gedetineerden. Dat alles werkt ook na eventuele vrijlating door, bijvoorbeeld in de vorm van apathie en verlies van zelfbeheersing door gewenning aan het strenge toezicht. De onveiligheid stimuleert dwangmatig machogedrag en het verbergen van zwakheid, diepgaand wantrouwen en de onmogelijkheid tot intiem contact.
Van de vier landen hanteert alleen de VS de doodstraf. Afgezien van het risico dat zó onschuldigen onomkeerbaar gestraft worden, is er ook geen betrouwbaar wetenschappelijk bewijs dat de doodstraf een afschrikkend effect heeft op crimineel gedrag. En wat betreft de dreiging die uitgaat van gevangenisstraf: steeds weer bevestigt onderzoek dat ook dat nauwelijks een afschrikwekkende werking heeft.
Wat wél bijdraagt aan misdaadbestrijding is een grotere pakkans; verder ook legitimiteit en eerlijkheid van de staat - zeg maar: publiek vertrouwen in de politie en andere strafrechtelijke instanties.
En criminologen en geschiedkundigen hebben overtuigend duidelijk gemaakt dat economische ongelijkheid de beste voorspeller van criminaliteit en geweld is, anders gezegd: hogere welvaart en een eerlijker verdeling daarvan betekenen minder geweldsmisdrijven. Misdaadbestrijding is niet alleen een kwestie van het in toom houden van gevaarlijke individuen maar ook van sociale rechtvaardigheid.
Meer informatie over Jan Banning is te vinden op www.janbanning.com/nl.
Meer informatie over het Movies that Matter Festival is te vinden op www.moviesthatmatter.nl.
Copyright foto’s: Jan Banning, Utrecht, www.janbanning.com
Drumscans: Drumscanservice, Amsterdam, Netherlands, www.drumscanservice.nl
Color management: Marjan van Nus, Den Haag, www.slice-of-image.nl
Prints: Letter Z Design
Law&Order kwam tot stand met steun van de Stichting Democracy & Media en de Bourse Fnac (Frankrijk). Het boek werd mede ondersteund door het Mondriaan Fonds. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Atrium City Hall en Movies that Matter Festival.
