Klein, maar memorabel museum in Wageningen

5.000 jaar plaatselijke geschiedenis in historisch gebouw

Museum De Casteelse Poort Redactioneel door
Foto 1. Museum de Casteelse Poort in Wageningen. Foto: Museum de Casteelse Poort

27 mei 2021 Wageningen, Gelderland Museum De Casteelse Poort is het stadsmuseum van Wageningen. In tegenstelling tot andere kleine musea die het moeten hebben van vrijwilligers, is De Casteelse Poort vrijwel elke dag geopend. Alleen op maandag blijven de deuren dicht. Juist de betrokkenheid van die vrijwilligers bij het museum en het bevrijdingsverhaal maken een bezoek aan dit museum memorabel.

Van evacuatie tot capitulatie

Naast de universiteit is Wageningen in Nederland het meest bekend om het tekenen van de vrede op 5 mei 1945 in Hotel de Wereld. Dit moment vind je terug in de vaste expositie in Zaal 40-45 van Museum De Casteelse Poort. In een hoekje staat het meubilair dat gebruikt werd voor de overgave van Duitsland. Ook de pen waarmee de capitulatie werd getekend is er te zien en zelfs de echte akte. Maar misschien nog leuker is het verhaal achter de ondertekening. Die vond namelijk helemaal niet plaats op 5 mei in Hotel de Wereld. De verwarring komt omdat op de overeenkomst bij 'datum' 5 mei staat en bij 'plaats' Hotel de Wereld. Alleen was Blaskowitz die bewuste zondag nog helemaal niet van plan om te tekenen. Dit gebeurde pas een dag later in de vroegere aula van de Landbouw Hogeschool in Wageningen.

Natuurlijk is er nog veel meer te vertellen over die vijf oorlogsjaren, want door zijn strategische ligging heeft Wageningen toen veel meegemaakt. Zo moest er twee keer geëvacueerd worden. Op 10 mei 1940 gebeurde dit met schepen vanuit de haven. De tweede keer was in september 1944, toen de geallieerden oprukten. Wageningen wordt op 17 april 1945 bevrijd, maar er was niemand om de bevrijders te verwelkomen. De bewoners waren nog steeds niet terug. Verwacht geen gelikte expositie, dit is een tentoonstelling over echte mensen in een echte oorlog.

Vijfduizend jaar wonen op een bijzondere plek

Dat de Tweede Wereldoorlog niet de enige oorlog is waar Wageningen mee te maken kreeg, blijkt bij de tweede vaste expositie in de Historiezaal. Hier zie je hoe er gewoond, geleefd en gevochten is om dit mooie plekje aan de Rijn. De vruchtbare grond tussen twee stuwwallen, met ook nog eens een rivier voor de deur maakte het een geliefde woonplek. En dat vonden door de jaren heen meer mensen. Het leverde Wageningen al in de dertiende eeuw stadsrechten op. Wageningen heeft zelfs ooit een kasteel gehad, kort na 1500 gebouwd door Karel van Gelre. Het werd verwoest door de Franse bezetters in het rampjaar 1672.

Op de resten van het kasteel werd onder andere het huis gebouwd waar nu het museum in zit. In de kelder vind je nog resten van het vernielde poortgebouw van het kasteel. Ook te zien in de Historiezaal: de komst van de universiteit naar Wageningen en de impact die dat had op de stad. Er is verder een aparte torck kamer, waar je Lubbert Adolph Torck leert kennen. Hij speelde een grote rol in de geschiedenis van Wageningen.

Kunst in het koetshuis

Naast historie is er ook moderne schilder- en keramiekkunst te zien: in het koetshuis van het museum. Er hangen werken van Wageningse kunstenaars uit de eigen collectie van het museum, aangevuld met wisselexposities. Dit is eigenlijk een galerie, want een deel van de kunst die je hier ziet is te koop. Ook in het museum zelf worden de vaste exposities aangevuld met wisselexposities.

Loop na je bezoek nog even naar de achterkant van het museum en het pad naar het Torckpark. Ook daar vind je namelijk nog de resten van het kasteel van Karel van Gelre: stukken muur en het fundament van één van de torens.

Tussen de museumreuzen

De Casteelse Poort kan qua inrichting en decor zeker niet op tegen de grote reuzen in de museumwereld. Maar je vindt er wel een overzicht van de geschiedenis van een stadje, dat waarschijnlijk bijzonderder is dan je verwachtte. Het is een museum van echte mensen, opgezet en met veel liefde gerund door de vrijwilligers. En trouwens, niet elk museum kan zeggen dat zij in de kelder de resten van een kasteel hebben.

Foto 2. De tafel en stoelen die werden gebruikt voor het tekenen van de capitulatie van de Duitsers in 1945. Foto: still uit de video van De Casteelse Poort
Foto 3. Der resten van de toegangspoort van het kasteel in de kelder van museum De Casteelse Poort. Foto: still uit de video van De Casteelse Poort

Laatst gewijzigd: 2021-05-27 13:14:33 · Gepubliceerd: 2009-01-14 17:01:31 - 5581