Lief en Leed: bekijk gefotoshopte familieportretten van vroeger

Bewonder familiekiekjes met een twist in Rijksmuseum Twenthe

Lief en Leed. Hollandse families in voor- en tegenspoed Nieuws door
Foto 1. Jan Mijtens, Portret van Willem van den Kerckhoven en zijn familie, 1652-55, Collectie Haags Historisch Museum. Foto: Rijksmuseum Twenthe.

archief oud artikel 8 september 2018 Cultuur Enschede, Overijssel Op het eerste gezicht lijken het prachtige - en vooral gewone - familieportretten. Niets is minder waar: ruziënde familieleden zijn weggepoetst, nieuwe baby's en eega's toegevoegd. Achter de statige schilderijen schuilen schandalen, smeuïge familieverhalen en onopgeloste mysteries. In de tentoonstelling Lief en Leed. Hollandse families in voor- en tegenspoed in Rijksmuseum Twenthe bewonder je tientallen gefotoshopte schilderijen en schetsen uit vervlogen tijden.

Even de familie updaten

In de tentoonstelling zie je niet alleen ruim veertig bewerkte kunstwerken, maar kom je ook te weten wat er precies is veranderd - en waarom. Na onderzoek werd ontdekt dat de portretten vakkundig bewerkt zijn. Het jaar waarin het schilderij werd gemaakt komt bijvoorbeeld niet overeen met het aantal familieleden in dat jaar. Zo liet Willem van den Kerckhoven, een Haagse ambtenaar, zich met zijn vrouw en veertien kinderen door Jan Mijtens portretteren in 1652. Vijf van de veertien kinderen waren helaas toen al overleden en werden afgebeeld als engeltjes in de lucht. Drie jaar later werd er nâg een zoon geboren, dus werd die naast de vaders knie nog bijgeschilderd. Een update van de familie! Soms had een update ook een minder leuke reden: familieleden werden na ruzies uitgewist of waren overleden en werden weggehaald om het plaatje actueel te houden.

Leuk voor de familie! Op zondag 7 oktober, 4 november, 2 december en 6 januari is het Familiedag in de tentoonstelling Lief en Leed. Volg een rondleiding, doe mee met een speurtocht of laat the family tussen 14:00 uur en 16:00 uur schilderachtig op de kiek zetten door de familiefotograaf.

Meesters in fotoshop

Tegenwoordig gooi je gemakkelijk een filtertje over een foto heen en verander je beeldmateriaal met één simpele klik of swipe. Vroeger kostte die manipulatie veel meer moeite en moesten kunstenaars allerlei ingewikkelde taferelen uithalen om een portret aan te passen. De Haagse Schilder Jan Mijtens was hier een meester in en hield vooraf al rekening met het tijdloos houden van een kunstwerk. Zo schilderde hij de familie Van den Kerckhoven in fantasiekleding, zodat de outfits niet snel uit de mode zouden raken. Ook kunstenaars Bartholomeus van der Helst, Nicolaes Maes en Gerard ter Borch waren helden in kunstig fotoshoppen.

Familiehereniging Meisje in het blauw

Een van de hoogtepunten in Lief en Leed is het beroemde Meisje in het blauw (Johannes Cornelisz. Verspronck, 1641). Haar portret maakte onderdeel uit van een familiereeks, maar in 1922 werd ze van haar ouders gescheiden. Een ware familietragedie, die in Rijksmuseum Twenthe voor even ongedaan wordt gemaakt. Het Meisje in blauw is vier maanden lang speciaal voor de tentoonstelling samen met haar ouders in het museum te zien. Het is nooit ontdekt wie het meisje was en ook over haar familie is niets bekend. Normaal gesproken hangt het schilderij in de eregalerij van het Rijksmuseum Amsterdam, zonder haar ouders.

Handig om te weten

Foto 2. Adriaan de Lelie, Familie van Loon, 1788, Museum Van Loon. Foto: Rijksmuseum Twenthe.
Foto 3. Links: Johannes Cornelisz Verspronck, Portret van een man, ca 1641, Rijksmuseum Twenthe. Midden: Johannes Cornelisz Verspronck, Portret van een meisje in het blauw, 1641, Rijksmuseum. Rechts: Johannes Cornelisz Verspronck, Portret van een vrouw, ca. 1642, Rijksmuseum Twenthe. Foto: Rijksmuseum Twenthe.

Laatst gewijzigd: 2018-09-07 08:37:20 · Gepubliceerd: 2018-09-06 11:16:17 - 2077