archief oud artikel 30 mei 2018 Cultuur Ede, Gelderland De Noorse componist Edvard Grieg maakte zich onsterfelijk met zijn muziek bij het toneelstuk 'Peer Gynt'. Geert Bierling, organist van de Rotterdamse Doelen, maakte van Griegs muziek een speciale versie voor het Ypma-orgel van de Edesche Concertzaal. Bariton Willem de Vries vertelt daarbij het beroemde verhaal van Peer Gynt. Bovendien is hij te beluisteren in een van Maurice Ravels mooiste liederenreeksen over een andere literaire held: Don Quichotte. Een interview met organist Geert Bierling.
Organist Geert Bierling kun je gerust een muzikale duizendpoot noemen. Hij is stadsbeiaardier van zijn geboortestad Rotterdam. Regelmatig geeft hij concerten met zijn Giudici Ensemble en organiseerde vijf succesvolle edities van de Rotterdamse Orgeldagen Daarnaast runt hij ook zijn eigen cd-label. Maar zijn belangrijkste baan is die van stadsorganist van Rotterdam - vaste bespeler van het concertorgel in het stadhuis en het beroemde vierklaviersorgel van Concert- en Congresgebouw de Doelen. Als tienjarige kon Geert Bierling alleen maar dromen van het spelen achter dat grote orgel, toen hij als leerling van de muziekschool meewerkte aan een concert in de net geopende Doelen. “Ik herinner me nog dat mijn buurjongen, die ook orgelles had, meedeed,†vertelt Geert. “Ik was toen behoorlijk onder de indruk van zijn spel. Dat wilde ik ook!†Die ervaring vormde een van de drijfveren om van het orgel een serieuze zaak te maken.
Zingen rondom het harmonium
Geert Bierling komt niet uit een uitgesproken muzikaal gezin, al werd in het ouderlijk huis van zijn moeder vaak muziek gemaakt. “Daar stond, net als in veel andere gereformeerde gezinnen, een harmonium, waarbij regelmatig werd gezongen. Dat waren niet alleen geestelijke liederen à la Johannes de Heer, maar ook liederen van bijvoorbeeld Schubert.†Datzelfde harmonium ontdekte Geert in het ouderlijk huis van zijn moeder en al snel stond bij hem thuis ook een harmonium. “Dat ik uiteindelijk organist ben geworden, heb ik wellicht daar aan te danken,†lacht hij. “Ik wist niet beter. Had er bij ons een piano thuis gestaan, dan was ik wellicht pianist geworden.†h2>InspiratieAan het Rotterdams Conservatorium studeerde Geert naast hoofdvak orgel ook piano, klavecimbel en kerkmuziek. Vijftien jaar later voegde hij daar aan het Utrechts Conservatorium nog een hoofdvakstudie beiaard aan toe. Als je één opvallende eigenschap van zijn muzikale leven zou moeten noemen, dan zou dat het begrip ‘inspiratie' kunnen zijn. Specifieke speeltechnieken op het ene instrument inspireren Geert Bierling op het andere instrument. Belangrijk daarvoor waren onder meer de pianolessen van Barbara Grajewska. Geert vertelt over haar: “Zij had een manier van piano spelen die verwant was aan het klavecimbel. Om overtuigend te spelen moest je juist niet met volle kracht de pianotoets indrukken, maar alleen je vingertoppen gebruiken, net als bij het klavecimbel. Daarmee kun je subtiel de verschillende stemmen of lagen in een stuk naar voren halen en wint je interpretatie aan zeggingskracht.â€
Groente uit eigen tuin
Naast inspirerende docenten als Grajewska, André Verwoerd en Ton Koopman laat Geert Bierling zich ook graag leiden door het instrument wat hij bespeelt. “Als je op een karaktervol instrument kunt studeren, dan leer je daar ook van,†vertelt hij. “Niet alleen leer je het instrument kennen, maar ook jezelf. Met het Doelenorgel heb ik een goede relatie. Maar met het orgel van de Pelgrimvaderskerk in Delfshaven voel ik me het meest verbonden. Als achttienjarige begon ik daar mijn organistenloopbaan.†Juist omdat het orgel van de Pelgrimvaderskerk qua omvang een beperkt instrument is, daagde het Geert uit. “Je kunt het vergelijken met groente uit eigen tuin. Het is misschien niet zo perfect als van de groenteboer, maar wel karakteristiek en smaakvol. Ook bij orgels gaat om het karakter. Je moet ze naar je hand zetten en kijken wat de mogelijkheden zijn.â€'Geen woorden maar daden'
Op de vraag of Geert Bierling ook een artistiek credo heeft, antwoordt hij lachend: “Nu verwachten de mensen dat ik als Rotterdammer vast iets ga roepen als ‘geen woorden, maar daden'â€. Toch ligt zijn diepste drijfveer wel in het verlengde van deze beroemde Feyenoord-leus. Nuchter vervolgt hij: “Wat mij in Rotterdam erg heeft geholpen is de houding dat het niet gaat om wat je voorstelt, maar om wat je kunt voortbrengen. Het is makkelijk om te kicken op zeshonderd man publiek, maar belangrijker is dat die mensen bij een volgend concert weer terugkomen. Dus, wat ga ik doen met mijn spel, met mijn plannen en mijn ideeën om dat voor elkaar te krijgen?†Om die reden schaamt hij zich niet voor laagdrempelige concerten met een hoge ‘aaibaarheidsfactor'. “Je moet niet uitsluitend te hoog willen grijpen. Het publiek verlangt soms ook iets herkenbaars.â€Griegs Peer Gynt
In de Edesche Concertzaal zit dat meer dan goed. Speciaal voor het romantische Ypma-orgel brengt Geert een prachtige versie van Griegs beroemde Peer Gynt Suites. Over wat deze versie zo bijzonder maakt, vertelt hij: “Ik ben uitgegaan van de orkestpartituur. Net als wat veel jazzmusici doen met een bekend nummer, heb ik er een soort standard van gemaakt. Die oerversie kan ik dan aanpassen aan het orgel waar ik het op speel. Zo kun je eigenlijk ieder instrument naar je hand zetten.†Over hoe Geert dat in Ede aanpakt, vertelt hij: “Bij ‘Åse's dood' laat ik het instrument lekker ‘smeulen'. De prachtige hobo van het Ypma-orgel krijgt een solorol in de ‘Arabische Dans'.†Naast het orgel vervult bariton Willem de Vries in deze versie een belangrijke rol als zanger en verteller.Recht uit het hart
Geert Bierling en Willem de Vries kennen elkaar al jaren. “We werkten ooit mee aan een uitvoering van Rossini's Messe solennelle. Sindsdien geven we jaarlijks verschillende concerten.†Over wat hem zo in de stem van Willem aanspreekt vertelt Geert: “Hij zingt met zijn hart. Daarmee bedoel ik dat hij de woorden meent die hij zingt. Als zanger is hij voortdurend met tekstuitdrukking bezig. Ook al zou je als luisteraar niet weten waar de tekst over gaat, toch raakt het je. Wat dat betreft, beheerst hij de expressie van de grote ‘volkszangers', maar dan gecombineerd met een groot artistiek gevoel.Geheime knop
Maar er is nog iets wat Geert in de zanger waardeert: “We zijn allebei idolaat van het Franse harmonium, dat ik in de tweede helft van het concert bespeel. Het bijzondere is dat Willem zich met zijn stem helemaal naar die harmoniumklank kan voegen.†Geert op zijn beurt laat het Franse harmonium juist heel zangerig klinken, dankzij een geheime knop op het instrument. “Met de zogenaamde ‘expression-techniek' kun je de luchtdruk direct beïnvloeden, waardoor de muziek veel expressiever klinkt.†Het Franse harmonium is dan ook een heel subtiel instrument. “De klank heeft niets te maken met Johannes de Heer of de psalmen die ik vroeger bij mijn opa en oma hoorde.†Hoe mooi zangstem en harmonium bij elkaar passen laten Geert Bierling en Willem de Vries graag horen in Ravels prachtige liederenreeksen Chants populaires en Don Quichotte à Dulcinée. En natuurlijk staan er een paar solostukken op het programma. Beluister Geert Bierling en bariton Willem de Vries op vrijdag 2 november in Griegs 'Peer Gynt Suites'. Bestel kaarten.
Laatst gewijzigd: 2018-10-30 17:00:18 · Gepubliceerd: 30 mei 2018 - 138