archief oud artikel 16 december 2018 Cultuur Ede, Gelderland Zoete herinneringen: meesterwerken uit vervlogen tijden komen tot leven in de schitterende combinatie van de blokfluit van Hester Groenleer en het harmonium bespeeld door Matthias Havinga. Van Bach tot de middeleeuwen en van renaissance tot romantiek. Ook speelt Matthias Havinga prachtige solostukken op het Ypma-orgel.
Voortbestaan van het orgel
Is er moed voor nodig om in de 21e-eeuw van het orgel je beroep te maken? Organist Matthias Havinga kijkt positief naar de toekomst van het orgel. "Ik ben verbaasd hoeveel interesse er is, alleen vind je die op andere plekken dan voorheen." Zo is de orgelklas van het Conservatorium van Amsterdam, waar Matthias hoofdvakdocent is, steeds goed gevuld. Zelf werkt Matthias Havinga hard mee aan het voortbestaan van het orgel. Iets dat vooral moet beginnen met educatie, vindt hij. "Kinderen reageren heel positief op het orgel. Ze zijn onder de indruk als je ze het instrument laat zien en ze een kijkje laat nemen bij het klavier en tussen de orgelpijpen." Graag zou Matthias zien dat meer kinderen gaan orgelspelen. "Sinds kort is er een kinderpedaal ontwikkeld. Het zou mooi zijn als kinderen, wanneer ze met orgelles beginnen, direct met handen en voeten kunnen spelen en niet hoeven te wachten tot ze lang genoeg zijn om bij het pedaal te kunnen..."
Orgel en piano
Zelf raakte Matthias Havinga enthousiast over het orgel dankzij de kerk waar hij als kind kwam. "Ik werd geraakt door de poëtische klank van het instrument." Hoewel zijn broer ook orgel speelde, duurde het tot zijn vijftiende voordat Matthias serieus met het orgel aan de slag ging. "Ik speelde al wel piano, maar omdat veel speeltechnieken hetzelfde zijn, was het gelukkig niet te laat. Het was alleen wel hard werken om mijn vaardigheden op beide instrumenten op hetzelfde niveau te krijgen."
Waar een wil is...
Vanaf dat moment zette Matthias vol op beide instrumenten in. "Ik had het idee dat je met orgel én piano betere beroepsperspectieven hebt dan met alleen orgel. In mijn omgeving werd namelijk niet heel positief gedacht over het perspectief van een beroepsmusicus." Achteraf bleek die scepsis onterecht. "Als je echt wilt, is er wel werk te vinden. Soms met geluk, maar het hangt ook van jezelf af of je ondernemend bent." Op de vraag wat Matthias gekozen had, als het geen muziek was geworden, antwoordt hij: "Bestuurskunde en theologie heb ik ook overwogen, maar ik ben geen studeerkamertype. Ik ben niet geschikt om de hele dag te zitten en na te denken." Geen wonder dat Matthias naast muziek maken ook veel interesse heeft in sport. "Tot mijn zeventiende heb ik fanatiek gevolleybald, maar omdat het voor mijn handen een blessuregevoelige sport is, ben ik ermee gestopt. En muziek trok uiteindelijk veel harder dan die andere interesses."Verbinding door muziek
Ook interesseerde Matthias zich van jongs af aan voor politiek en wereldproblematiek. Vandaar misschien ook die aandacht voor bestuurlijke en religieuze zaken, die er nog steeds is. “Ik heb altijd nagedacht over de vraag waar ons bestaan eigenlijk goed voor is en hoe het goed gemáákt kan worden." Die missie kan hij heel goed kwijt in zijn muzikale werkzaamheden. "Voor mij is het muziek maken een heel zinvolle levensinvulling, onder meer omdat het mensen met elkaar verbindt. Ik ben altijd weer verbaasd hoe muziek in staat is om je boven jezelf en het alledaagse uit te tillen. In groepsverband musiceren heeft daarnaast een bijna magische bindende werking. Alles op dat moment ten dienste van dat ene doel. En individuen kunnen soms helemaal opbloeien als ze hun muzikale vaardigheden ontdekken en ontwikkelen, met alle strijd die daarbij komt kijken. Muziek leert je zo ook wie je zelf bent."Sweelinck
Naast zijn baan als concertorganist is Matthias Havinga ook kerkelijk organist van de Oude Kerk in Amsterdam. Daar is hij medeverantwoordelijk voor de invulling van de liturgie. "Sinds Willem Vogel heeft de Oude Kerk landelijk gezien een soort liturgische voortrekkersrol gehad. De kerkdiensten richten zich op schoonheid en aandacht voor liturgie, met veel muziek." Tegelijk is het een historische plek, want precies vierhonderd jaar eerder zat Jan Pieterszoon Sweelinck, misschien wel de grootste Nederlandse componist ooit, op dezelfde plek. "Ik voel me in de Oude Kerk verbonden met de Nederlandse en ook specifiek de Amsterdamse cultuur en geschiedenis", vertelt Matthias. "Zet een stuk van Sweelinck op de lessenaar en je gaat terug in de tijd. Maar wat ik er zo verrassend aan vind, is dat hoewel die muziek lang geleden is opgeschreven, ze nog steeds ontroert. De emotie die in Sweelincks muziek zit raakt ons nu nog steeds."Hester Groenleer
Die fascinatie voor dat aspect van de oude muziek deelt Matthias met blokfluitiste Hester Groenleer. Ze kennen elkaar van het Amsterdams Conservatorium. "We zagen elkaar voor het eerst in de solfègeklas tijdens het eerste jaar." Al snel bleek dat de twee nog meer gemeen hadden dan muziek alleen en inmiddels zijn ze getrouwd. Over wat Matthias muzikaal in haar aanspreekt, vertelt hij: "Ze kan een ogenschijnlijk eenvoudige melodie op zo'n doorvoelde manier spelen dat het keihard bij je binnenkomt. Dat heeft mijn orgelspel ook beïnvloed. We praten veel over interpretatie, hoe we willen dat het klinkt. Daarin hebben we ook steeds veel invloed op elkaar.â€Onontgonnen terrein
Matthias en Hester hebben samen altijd veel muziek gemaakt en doen dat nog steeds. "Dat is een belangrijke toegevoegde waarde aan onze relatie", vertelt Matthias met een knipoog. Bovendien hebben ze allebei een voorkeur voor onontgonnen muzikaal terrein. "We vinden het leuk om nieuwe dingen uit te proberen. Onze instrumenten lenen zich daar ook uitstekend voor, want er bestaat maar weinig originele muziek voor bijvoorbeeld blokfluit en harmonium. Deze twee instrumenten klinken echt magisch bij elkaar. Daar willen we graag iets mee doen", vertelt Matthias bevlogen.Voor elk wat wils
In de Edesche Concertzaal spelen beide musici een programma met muziek vanaf de middeleeuwen tot nu. "We houden niet zo van de beperking tot één tijdperk. Onze ervaring is juist dat als je al een ongebruikelijk instrumentencombinatie hebt, variatie in stijl aantrekkelijk is. Zo is er voor elk wat wils." Ondanks de wisselende stijlen ziet Matthias een opmerkelijke overeenkomst. "Die overeenkomst is dat in al die stukken een enorme passie zit. In middeleeuwse muziek zit dezelfde drijfveer als in Mendelssohns Zesde Orgelsonate." Matthias kijkt alvast uit naar het concert in de Edesche Concertzaal. "Ik verheug me op het mooie harmonium, én het prachtige Ypma-orgel waarop Mendelssohn heel goed klinkt!"
Laatst gewijzigd: 2019-01-15 16:22:48 · Gepubliceerd: 16 december 2018 - 106