Besmet! De angst van nu en vroeger

Rijksmuseum Boerhaave opent tentoonstelling over pandemieën

Rijksmuseum Boerhaave: vijf eeuwen wetenschapsgeschiedenis Nieuws door
Foto 1. Links: Plague Dress van Anna Dumitriu ism National Collection of Type Cultures. Rechts: Kleding van een zeventiende-eeuwse pestdokter. Replica Rijksmuseum Boerhaave. Foto: Rijksmuseum Boerhaave

archief oud artikel 14 juli 2020 Wetenschap Leiden, Zuid-Holland Opeens was de tentoonstelling Besmet! in Rijksmuseum Boerhaave actueler dan ooit vermoed. Op donderdag 16 juli opent Koning Willem-Alexander de expositie, die al begin dit jaar op de planning stond. Besmet! gaat over de uitbraak van besmettelijke ziekten en wat dit betekent voor ons dagelijks leven. Iets wat we inmiddels zelf ondervonden hebben.

Was de tentoonstelling Besmet! in Rijksmuseum Boerhaave vorig jaar geopend, dan was het onderwerp een ver-van-je-bedshow geweest. Maar op de geplande opening op 15 april zaten we aan huis gekluisterd om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. En nog steeds is het virus onderdeel van ons dagelijks leven. Iets wat door de eeuwen heen vaker is gebeurd, zo laat de expositie in Boerhaave zien. In de veertiende eeuw heerste de pest en eiste naar schatting zo'n 75 tot 200 miljoen doden. En dan was er nog cholera, tyfus, mazelen, pokken en nog steeds actueel: HIV/AIDS.

Hoe omgaan met besmettelijke ziekten?

Hoe mensen vroeger om gingen met besmettelijke ziekten, verschilt niet eens zoveel van wat we nu met het coronavirus hebben meegemaakt. Kijk maar eens naar de kleding van een pestdokter in de veertiende eeuw. Hij droeg een masker om zichzelf en anderen tegen het virus te beschermen, zoals de verpleegkundigen en artsen nu beschermende kleding en mondkapjes dragen. Ook gingen de zieken in quarantaine en bleven mensen thuis om het virus niet verder te verspreiden. Met wetenschappelijke objecten en kunstvoorwerpen laat de expositie zien hoe de samenleving soms een zondebok aanwees en anderzijds voor elkaar zorgde. Een rode draad door de tentoonstelling was ziekte 'X', nu het coronavirus. Fotograaf Annabel Jeuring legde op beeld vast hoe wij de tijd in quarantaine doorbrachten.

De rol van de wetenschap

Rijksmuseum Boerhaave benadrukt de rol van de wetenschap in de bestrijding van besmettelijke ziekten. Ook gaat de tentoonstelling in op de discussie over vaccineren en laat zien dat er nu nauwelijks kinderen sterven aan de mazelen. Voor het landelijke vaccinatieprogramma waren dit er 200, 300 per jaar. Aan de andere kant heeft ook de wetenschap niet overal een antwoord op. Tegen HIV bestaat nog steeds geen vaccin, maar gelukkig zijn er inmiddels wel goede virusremmers.

Extra activiteiten rond tentoonstelling Besmet!

Rond de expositie zijn er verschillende lezingen rond het thema besmettelijke ziekten. Ook is er een Besmet! podcastserie over de uitbraak van epidemieën nu en vroeger, met actuele verhalen en inzichten. Kinderen kunnen in het museum aan de slag met een masker, zoals de pestdokter die droeg. Of ze maken een super machtige microbe!

Praktische informatie

De tentoonstelling Besmet! in Museum Boerhaave is te zien van 17 juli 2020 tot en met 9 januari 2021.
Toegang: € 13,- voor volwassenen en €5,50 voor kinderen.
Let op: het is niet noodzakelijk om online tickets te kopen, maar om zeker te zijn van een plekje wordt het wel aangeraden om vooraf te reserveren. Museum Boerhaave werkt met tijdslots.
Foto 2. Fotografe Annabel Jeuring maakte in maart 2020 de serie 'Nederland in quarantaine'. Foto: Annabel Jeuring
Foto 3. Spotprent vaccinatie met koepokstof, James Gillray, 1775-1825. Collectie Rijksmuseum Boerhaave. Foto: Rijksmuseum Boerhaave

Laatst gewijzigd: 2020-07-13 16:35:12 · Gepubliceerd: 2020-07-13 11:01:40 - 829