Tekenen voor wat rijst en een lapje stof

Aangrijpende oorlogsportretten van Bep Rietveld in Museum Flehite

Museum Flehite Nieuws door
Foto 1. Dick en Riemt Legger in Jappenkamp, oktober 1945. Door Bep Rietveld. Foto: Museum Flehite / Bep Eskes-Rietveld.

archief oud artikel 13 augustus 2020 Toerisme Amersfoort, Utrecht Indringend, ontwapenend of juist verlegen kijken de gezichten op de tekeningen van Bep Rietveld je aan. Ze hebben bijna iets magisch, want hoe langer je kijkt, hoe meer persoonlijkheid je in de gezichten ontdekt. Extra bijzonder is dat Rietveld veel van deze portretten tijdens de Tweede Wereldoorlog in Indonesië tekende. Voor de moeders in het Jappenkamp maakte Rietveld portretten van hun kinderen, ook wanneer ze ziek of zelfs overleden waren. Het leverde indrukwekkende tekeningen op, die nu onder de noemer Bep Rietveld (1913-1999), schilder-tekenaar in oorlogs- en vredestijd in Museum Flehite te zien zijn.

Wie was Bep Rietveld?

Bij de naam Rietveld denk je misschien al snel aan kunstenaar Gerrit Rietveld (bekend van de rood-blauwe stoel). Ook zijn dochter Bep Rietveld is een bekend Nederlands kunstenaar. Bep (Elisabeth) werd in 1913 in Utrecht geboren als oudste dochter van Gerrit Rietveld. Al jong begon ze met tekenen en schilderen. Ondanks haar talent werd de jonge Bep niet bepaald door haar vader gestimuleerd. Gelukkig ontmoette ze schilder Charley Toorop, die haar de fijne kneepjes van het schildersvak bijbracht. Geen wonder dat je in haar vroege portretten nog sporen van Toorop aantreft, zoals de scherpe trekken en de contrastrijke kleuren

Enige tastbare herinnering

In 1937 vertrok Bep Rietveld met haar zoontje en tweede echtgenoot naar Indonesië. Daar werd ze opnieuw moeder. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werden Bep en haar kinderen ondergebracht in een Jappenkamp. Onder de erbarmelijke omstandigheden van het kampleven klampte ze zich vast aan het schilderen en tekenen. Op elk stuk papier dat ze maar kon bemachtigen, legde Bep Rietveld de gezichten van haar medegevangenen en hun kinderen vast. Vaak ruilde ze de tekeningen voor wat rijst of een lapje stof om daarmee kleren voor de kinderen te maken. Het leverde een reeks van meer dan honderd indringende portretten op. Voor de moeders waren deze tekeningen vaak de enige tastbare herinnering aan hun overleden kinderen of weggevoerde zonen.

De woonkamer als atelier

Na de oorlog keerde Bep Rietveld terug naar Nederland, waar ze in het huwelijk trad met haar derde echtgenoot. Voor de derde keer werd ze moeder en eiste het ouderschap al haar aandacht op. Toch kon de kunstenares het schilderen niet laten. De woonkamer was haar atelier. Omgeven met het meubilair van haar vader schilderde Bep Rietveld tot aan haar dood in 1999 nog dagelijks. Het grappige is dat je op de achtergrond van deze schilderijen vaak subtiele verwijzingen vindt naar het werk van haar vader Gerrit Rietveld. Veel geportretteerde personen legde ze vast, zittend in een typische Rietveld-stoel. Ook deze schilderijen zie je terug tijdens de tentoonstelling Bep Rietveld (1913-1999), schilder-tekenaar in oorlogs- en vredestijd in Museum Flehite. De expo is te zien van 16 augustus 2020 tot en met 24 januari 2021.

Ook interessant

Foto 2. Dubbelportret in kamp Kramat, 1944. Door Bep Rietveld. Foto: Museum Flehite / Bep Eskes-Rietveld.

Laatst gewijzigd: 2020-08-13 17:16:44 · Gepubliceerd: 2020-08-13 16:39:13 - 1341