1

Wees moedig! Verhalen achter de Februaristaking

Nieuwe tentoonstelling in het Verzetsmuseum Amsterdam virtueel te bezoeken

Verzetsmuseum Amsterdam Nieuws door
Foto 1. Schermutseling tussen een WA-man en een politieagent in Utrecht, 1941. Foto: Stadsarchief Amsterdam, Collectie Bart de Kok en Jozef van Poppel.

archief oud artikel 17 februari 2021 Geschiedenis Amsterdam, Noord-Holland Het was een ongekende daad van verzet en de enige keer dat de Nederlanders in opstand kwamen tegen de Jodenvervolging. Tijdens de Februaristaking op 25 en 26 februari 1941 legden tienduizenden Amsterdammers het werk neer. Drie van die Amsterdammers vertellen hun verhaal in de nieuwe virtuele tentoonstelling Wees moedig! in het Verzetsmuseum.

80 jaar na de Februaristaking

Staakt! Wees moedig! Weest eensgezind! Met die woorden werden de Amsterdammers in 1941 aangemoedigd hun werk neer te leggen. De aanleiding voor deze staking was een gewelddadige razzia in de joodse wijk, waarbij 427 Joodse mannen werden opgepakt. De Februaristaking die twee dagen duurde is dit jaar 80 jaar geleden. Om dit herdenkingsjaar - ook in een lockdown - niet ongemerkt voorbij te laten gaan opent het Verzetsmuseum Amsterdam de tentoonstelling Wees moedig!. Tot 8 mei 2022 kan iedereen de expositie virtueel bezoeken en luisteren naar de verhalen van drie moedige stakers: Willem, Coba en Joop.

Heldenmoed van drie Amsterdammers

Stratenmaker Willem Kraan ziet hoe honderden jonge Joodse mannen gewelddadig opgepakt worden tijdens een razzia in Amsterdam. Hij is diep geschokt. Willem is een gepassioneerd lid van de Communistische Partij van Nederland (CPN) en het is de ondergrondse CPN die besluit dat er gestaakt moet worden. Er worden pamfletten gemaakt en alleenstaande moeder Coba Veltman gaat aan de slag met stencil- en schrijfmachine om zoveel mogelijk kopieën te maken. Op 25 februari breekt de eerste stakingsdag aan. Tramconducteur Joop IJisberg roept zijn collega's bij de tramremise om niet uit te rijden en stapt in rijdende trams. "Leg het werk neer, doe mee met de staking!" Het lukt. Er rijdt geen enkele tram in Amsterdam en het is voor iedereen duidelijk: er wordt gestaakt.

Wees Moedig!-podcast

Bij de tentoonstelling lanceert het Verzetsmuseum de gelijknamige podcast Wees Moedig! die nu al te beluisteren is. Nabestaanden van Joop, Willem en Coba doen hierin hun verhaal. Wat wisten zij van het verzet van hun (groot)ouders? En hoe heeft dat hun leven beïnvloedt? Het Verzetsmuseum ontwikkelde de podcast samen met Het Parool en het is een mooie aanvulling op de tentoonstelling. Zodra het Verzetsmuseum weer open mag is de expositie weer op locatie te bezoeken. Bijzonder: de expositie is voor iedereen toegankelijk. Er is een videotour voor doven en slechthorenden met een dove verteller in gebarentaal. Voor blinden en slechtzienden zijn er vloermarkeringen, brailleteksten, voelobjecten en een speciale audiotour.

Hoe het afliep

De keuze voor verzet had voor alle drie de stakers grote gevolgen. Willem, Joop en Coba werden opgepakt en gevangen gezet. Voor Willem en Joop wachtte het doodvonnis, Coba kwam na vele gevangenissen in een werkkamp terecht. In de expositie zie je de laatste woorden van Willem en Joop in een afscheidsbrief aan de familie. Willem schrijft: "Ik val voor mijn ideaal en ik hoop dat dit niet voor niets is." En in een brief van Joop aan zijn gezin staat: "Je weet Lieve hoeveel ik van jou en de kinderen hou. Ik zal tot de laatste minuut aan jullie blijven denken en moedig de dood onder ogen zien. Dat kun je de kinderen altijd blijven zeggen." Moedig, tot het eind.

Hier vind je meer verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Foto 2. Pamflet waarin wordt opgeroepen tot de Februaristaking, 1941. Foto: Collectie NIOD
Foto 3. Pasfoto van Joop IJisberg (uit familiearchief) en zijn afscheidsbrief. Foto: Verzetsmuseum Amsterdam
Foto 4. Elisabeth Kraan, de weduwe van Willem Kraan, onthult in Amsterdam-Slotermeer een buste genaamd 'De Antifascist' ter nagedachtenis aan haar echtgenoot. Foto: Nationaal Archief / CC0

Laatst gewijzigd: 2021-12-15 14:33:49 · Gepubliceerd: 17 februari 2021 - 2952