archief oud artikel 1 juni 2022 Utrecht, Utrecht Ja, er was ooit een Nederlandse paus! Precies 500 jaar geleden, in 1522, werd Adriaan Boeyens uit Utrecht tot paus verkozen. Iets waar deze idealist en wereldverbeteraar helemaal niet op zat te wachten. Leer hem kennen op de expositie Paus Adrianus - wereldleider uit Utrecht in het Catharijneconvent. En vraag je af: wat zou er zijn gebeurd als hij langer dan 14 maanden paus was gebleven?
Vertrouweling van keizer Karel V
Adriaan Boeyens werd in 1459 in Utrecht geboren als zoon van - jawel - een timmerman. Na een studie theologie in Leuven werd hij op 30 juni 1490 tot priester gewijd. Een indrukwekkende carrière volgde: leraar van prins Karel, de latere keizer Karel V waar hij een vertrouweling van bleef. Kardinaal van Tortosa. Regent van Spanje en uiteindelijk zelfs paus. Die benoeming had hij te danken aan een strijd tussen twee kampen waar geen meerderheid uit voortkwam. Daarom werd besloten een buitenstaander te kiezen. Het werd Adrianus, die 'de reputatie geniet als een heilige te leven'.
Helemaal niet blij
Niet dat Adrianus er zelf veel zin in had om paus te worden. Volgens de overleveringen was zijn reactie op het nieuws: "Als dit waar is, heb ik alle reden om bedroefd te zijn". Pas na maanden en na veel aandringen maakte hij de reis uit Spanje naar Rome als paus Adrianus VI.
Strijd tegen corruptie
De strijd om de macht in het Vaticaan stond niet op zichzelf. De katholieke kerk verkeerde in 1522 in heel West-Europa in een grote crisis. Veel kerkleiders waren corrupt en in het Vaticaan was de bodem van de schatkist te zien. Paus Adrianus VI had dus veel werk te verrichten. En tot afgrijzen van het Vaticaan nam hij dat heel serieus.Adrianus probeerde een eind te maken aan de pracht, praal en rijkdom van de kardinalen en het Vaticaan die hij verafschuwde. Hij maakte zelfs publiekelijk excuses tijdens een bijeenkomst in Neurenberg, waarbij hij erkende dat de problemen de eigen schuld waren van de kerk. Die tekst gebruikte Maarten Luther 15 jaar na de dood van Adrianus om zijn eigen gelijk te bewijzen.
Authentieke pauselijke stukken
Op de expositie Paus Adrianus - wereldleider uit Utrecht in het Museum Catharijneconvent is Luthers versie van de toespraak van Adrianus in Neurenberg te zien. Er liggen ook belangrijke stukken die echt uit de tijd van zijn pausschap komen en een beeld schetsen van de grote problemen waar hij tegenaan liep. Zoals de pauselijke bul met loden zegel die hij naar Utrecht stuurde en waarin hij schrijft dat hij tegen de handel door louche geestelijken in valse aflaten (het kwijtscheldingen van zonden) wilde optreden.
Slechts 14 maanden paus
Paus Adrianus VI bleek dus een echte idealist met voor die tijd vergaande ideeën. Maar de expositie laat ook zien dat hij een bekwame paus was. Hij had veel ervaring als regent van Spanje, veel ideeën over wat er anders moest en heel concrete plannen over het hervormen van de corrupte kerk. Helaas werd hij ernstig ziek en overleed na slechts 14 maanden paus te zijn geweest. Het roept de vraag op: wat zou er zijn gebeurd als hij langer paus was geweest? Zou hij de koers van de kerk hebben kunnen veranderen en een afsplitsing hebben kunnen voorkomen? We zullen het nooit weten.
Ook interessant
Laatst gewijzigd: 2022-09-02 00:07:18 · Gepubliceerd: 1 juni 2022 - 1063