Lopen door lieflijk Leiden

Hofjes en kerken in de binnenstad van Leiden

Dagje uit in Leiden Reportage door

15 augustus 2014 bijgewerkt: 14 april 2023 Cultuur Leiden, Zuid-Holland Beroemde wetenschappers kwamen er tot levensveranderende ontdekkingen. En ook vandaag valt er in Leiden nog van alles te ontdekken. Een prachtige historische binnenstad, hofjes en een prachtige kerk. Loop eens mee langs de hoogtepunten van deze stad.

Rustig torent hij boven de mensenmassa uit. Omringd door kleine huisjes staat in het centrum van Leiden: de Pieterskerk. Dit grootste kerkgebouw van de stad is de hoofdkerk van Leiden. De naam komt van de heilige Sint-Pieter, aan wie Leiden haar wapen Sleutelstad te danken heeft. In het Evangelie van Mattheüs wordt namelijk tegen hem gezegd: "Ik zal u de sleutels geven van het Koninkrijk der hemelen." De kerk bestaat sinds 1390 en werd tijdens de Leidse buskruitramp in 1807 nog ernstig beschadigd. Vandaag is hij ons startpunt voor een wandeling door Leiden.

Gesloten deuren

Tijdens een rondje om de kerk komen we erachter hoe enorm het gebouw is. De deuren van de Pieterskerk staan normaal gesproken open, zodat iedereen de pracht en praal van de kerk kan bewonderen. De kerk is namelijk ruim gevuld met gedenktekens, graftomben en grafstenen, van bekende personen zoals Jacobus Arminius en kunstschilder Jan Steen. Kerkdiensten vinden al lang geen onderdak meer in de Pieterskerk. Helaas wordt de kerk nu verhuurd voor feesten en bruiloften. Vandaag gaan de rode deuren dan ook met geen mogelijkheid open. Maar behalve binnen in de kerk, bevinden zich ook rondom de kerk verborgen schatten. Neerkijkend op de eeuwenoude huisjes, bewaakt de Pieterskerk de hofjes van Leiden. Wij gaan eens een kijkje nemen.

Hofjes

Leiden staat bekend om de vele hofjes, die overal in de stad verstopt zitten. Een hofje is een binnenplaats of een binnentuin, met daaromheen allemaal kleine huisjes. De bewoners van deze hofjes verschilden van ouderen met weinig geld tot reizigers of arbeiders die naar de grote stad kwamen. Wat ze allemaal gemeen hebben is de rust en de prachtig ingerichte tuinen. Lopend door de stad gluren we stiekem binnen de muren van deze oases. Vlakbij de Pieterskerk kom je het Jean Pesijnhofje tegen, genoemd naar een vluchteling uit het Franse Lille. Samen met zijn vrouw stichtte Jean Pesijn een hofje, die na zijn dood een aantal huisjes kocht in de Engelse poort aan de Kloksteeg. Een groep Engelsen bouwden deze toren. Zij staan nu bekend als de Pilgrim Fathers, de stichters van een van de oudste en belangrijkste kolonies in Amerika. Het hofje wordt nog steeds bestuurd door regenten. Het doodstil en de deur gaat maar langzaam open. Binnenin verwelkomt een romantisch aangelegde tuin ons. Dit is werkelijk een oase van rust.

Jean Pesijnhofje.

Het is even zoeken, maar achter de grote kastanjeboom bij de Pieterskerk zit een poortje. En achter dat poortje zit het Pieter Gerritsz. Van der Speckhofje. Een klein beetje onzeker lopen we de lange steeg door. Dit hofje is maar klein, met zo'n acht huisjes. Pieter Gerritsz. Van der Speck was een rijke timmerman en bezat veel huizen in Leiden. De bejaarden leefden in die tijd onder slechte omstandigheden. Van der Speck bouwde een hofje voor hen en regelde de stichting in zijn testament. Wat verderop had Anna van Brouckhoven hetzelfde idee. Zij vroeg haar broer Jacob om een paar huisjes door bejaarden te laten bewonen. Jacob respecteerde deze wens. Hun initialen staan nog in de toegangspoort van het hofje, wat 14 huisjes telt.

Studenten

Veel van de Leidense hofjes worden bewoond door studenten. Zo nu en dan gaat er een deur open, met daarachter het hoofd van een net ontwaakte student. Een jongen belt aan met een zak broodjes in de hand, een meisje in joggingbroek doet open. Tijd voor ontbijt! Bij het hofje van Eva van Hoogeveen staan de vuilniszakken opgestapeld. Binnen staan de typische studentenfietsen opgepakt. Eva kwam uit een voorname familie en had heel wat geld. Misschien wilde zij met het hofje onderdak bieden aan ongehuwde vrouwen, net als zijzelf, maar dan met minder geld. Nu weten de studenten haar nalatenschap te waarderen. De poort geeft hen ieder geval een goede boodschap mee, in Latijnse opschrift wordt de zeer kuise en lofwaardige maagd ten voorbeeld gesteld.

Eva van Hoogeveenhofje.

Leiden telt in totaal 35 hofjes, dus er valt nog heel wat te zien. Bij de VVV in de stad is er een hofjeswandeling te koop, zodat je er geen eentje overslaat. Behalve de hofjes, geven ook de grachten Leiden een bijzondere sfeer. Wandelend over de keien, voel je de historie bijna door je voeten klepperen. Voor dragers van hoge hakken, is deze nostalgische bestrating wat minder geschikt. Winkelstraten, gezellige restaurants en café's, Leiden is echt een aanrader. Vind alle uitjes in Leiden!

Blijf overnachten en boek een hotel in Leiden!
Foto 1. De grachten van Leiden. Foto's: Grytsje Anna Pietersma

Laatst gewijzigd: 2023-04-14 10:40:14 · Gepubliceerd: 2010-11-15 12:32:20 - 30505