1

Schitterende modeshow in het Rijksmuseum

Pareltjes uit de kledingkast tentoongesteld door Erwin Olaf

Rijksmuseum Amsterdam Redactioneel door
Foto 1. Neem plaats aan de catwalk. Foto: Carola van Wijk / Rijksmuseum

archief oud artikel 20 februari 2016 Cultuur Amsterdam, Noord-Holland Met flonkerend fluweel, Franse zijde en andere dure stoffen kleden de rijkelui van vorige eeuwen zich aan. Het Rijksmuseum Amsterdam bezit kasten vol van deze schitterende japonnen en mannenpakken en heeft zelfs kleding van de Friese Oranjes. Deze kwetsbare voorwerpen zijn zelden te zien, maar komen nu bijeen in de modetentoonstelling Catwalk, vormgegeven door Erwin Olaf.

Een zeldzame gelegenheid

Slechts enkele maanden, van 20 februari tot en met 16 mei, krijgt het publiek de kans om een blik te werpen in de kledingkast van het Rijksmuseum in Amsterdam. En wat voor een kledingkast! Het museum bezit zo'n 10.000 voorwerpen, waaronder mannen-, vrouwen- en kinderkleding en accessoires. Voor de tentoonstelling Catwalk zijn de mooiste voorwerpen geselecteerd. In de zes zalen van de Philipsvleugel lopen bezoekers door het modebeeld van 1625 tot 1960. De kleding van de Friese Oranjes in de Gouden Eeuw, kleurrijke japonnen van Franse zijde uit de 18e eeuw tot mode uit de 20e eeuw. Achter elk kledingstuk gaat een verhaal schuil van een Nederlander die het eens droeg.

Topstuk: een linnen onderbroek

Alle kledingstukken hebben een historische waarde, maar er zijn een paar wel heel bijzonder. Zo is de breedste jurk van Nederland te zien. Zo breed, dat het onmogelijk comfortabel kan zitten. De jurk was de bruidsjapon van Helena Slicher, die het droeg bij haar huwelijk op 4 september 1759. Ook een topstuk, volgens het Rijksmuseum, is - je verwacht het niet - de linnen onderbroek van Hendrik Casimir I, graaf van Nassau Dietz (1612-1640). Bianca du Mortier, conservator kostuum van het Rijksmuseum legt uit waarom juist dit een speciaal kledingstuk is. "In de 17e eeuw was het dragen van een onderbroek nog niet zo gewoon. Mannen droegen een lang linnen hemd dat ook als een soort van onderbroek functioneerde. In boedelinventarissen komen vooral wollen onderbroeken voor. De enig andere 17e-eeuwse onderbroek bevindt zich in Westminster Abbey, Londen, en wordt gedragen door een 'effigy', een begrafenispop, van Charles II. Volgens overlevering is de broek in het Rijksmuseum afkomstig van Hendrik Casimir I, graaf van Nassau-Dietz (1612-1640) die tijdens een veldslag bij Hulst (Zeeland) werd getroffen door een kogel in de rug en later aan zijn verwondingen overleed. De broek is onderdeel van een groep kleren en accessoires die ter nagedachtenis aan zijn roemrijke dood voor het vaderland werden bewaard."

Mode door het scherpe oog van Erwin Olaf

Ondanks de historische insteek van de tentoonstelling - er zijn geen ontwerpen uit de 21e eeuw te zien -, is Catwalk allesbehalve stoffig. En dat is onder meer te danken aan de vormgever van de expositie: de beroemde fotograaf Erwin Olaf. Bianca du Mortier: "Erwin Olaf heeft als fotograaf natuurlijk een heel scherp oog. Bovendien is hij een estheet en houdt van mooie combinaties van kleuren, materialen en vormen. Hij heeft door zijn frisse blik nieuwe ensembles gemaakt en andere zwaartepunten gelegd. Bovendien heeft hij beweging – letterlijk! – in de tentoonstelling gebracht. De catwalk met 20e-eeuwse mode is het centrum van de tentoonstelling waar de bezoekers op de bekende modeshow stoeltjes kan gaan zitten en met een boekje in de hand de poppen volgt en de informatie leest. Dit alles onder het genot van muziek die door de bekende dj Joost van Bellen is samengesteld. Het zaalpapier en de etiketten zorgen voor de inhoud, die door Erwin Olaf op een heldere manier wordt gepresenteerd."

Favoriet van de conservator Bianca du Mortier

Ze kent alle verhalen achter de kledingstukken en modeaccessoires en stelde de tentoonstelling inhoudelijk samen. Wat is nou de persoonlijke favoriet van conservator kostuum van het Rijksmuseum, Bianca du Mortier? "Als conservator vind ik het altijd moeilijk om één voorwerp uit te kiezen, omdat ik bij iedere kledingstuk het verhaal ken dat er achter zit. Het meeste is geschonken en dan zijn vaak de drager/draagster, de gelegenheid, de maker/maakster bekend. In de looptijd van de tentoonstelling verschijnt een boek waarin 80 kostuums besproken zullen worden en we ook de gezichten van de dragers laten zien en hun verhalen vertellen. Dié 80 voorwerpen zijn mijn favoriet…"

Een kijkje achter de schermen

Benieuwd hoe de tentoonstelling Catwalk tot stand kwam? Bekijk deze interessante video van het Rijksmuseum:

Nog een extra reden om naar het Rijksmuseum te gaan: de tentoonstelling Breitner: Meisje in kimono. De expositie, met de veertien schilderijen van Breitner van meisjes in kimono, is te zien van zaterdag 20 februari tot en met zondag 22 mei. Het verhaal: in 1886 verhuisde de Rotterdamse George Hendrik Breitner naar Amsterdam, waar iedereen op dat moment fan was van alles wat met Japan te maken had. Daar ontmoette hij de zestienjarige Geesje Kwak. Zij werd zijn muze en model, poseerde voor hem in kimono's en zo ontstonden de kunstwerken die in het Rijksmuseum Amsterdam te zien zijn.
Foto 2. Foto: Erwin Olaf | Bruidsjapon met sleep en rozen (1812)
Foto 3. Pracht en praal. Foto: Carola van Wijk
Foto 4. De bruidsjapon van Helena Slicher (1737-1776) die ze volgens overlevering droeg bij haar huwelijk op 4 september 1759 met Aelbrecht baron van Slingelandt (voorkant).
Foto 5. Opstelling. Foto: Carola van Wijk
Foto 6. Foto: Erwin Olaf | Kinderjurk met volants (ca. 1850) en avondjapon: gestreept (ca. 1850-1856)

Laatst gewijzigd: 2016-02-20 14:11:17 · Gepubliceerd: 20 februari 2016 - 3138