archief oud artikel 1 maart 2009 Amsterdam, Noord-Holland "Maar wanneer zal ik de sterrenhemel maken, dat schilderij dat ik voortdurend in mijn hoofd heb?", stelt Van Gogh in een brief naar zijn broer Theo van Gogh. Blijkbaar was Van Gogh altijd al gefascineerd door het avondrood en de gele gloed van de maan in de nacht. 'Van Gogh en de kleuren van de nacht' laat zien dat het een terugkerend thema is in zijn schilderijen.

Trieste levensverhaal

Iedereen kent het trieste levensverhaal van Vincent van Gogh. Soms lijkt het wel dat het vooral zijn persoonlijke drama is dat zo’n aantrekkingskracht heeft op mensen, waardoor ze met bussen vol naar zijn culturele erfenis komen kijken. Toch kun je bij de expositie 'Van Gogh en de kleuren van de nacht' niet ontkennen dat het niet alleen zijn verhaal is wat je raakt, maar dat zijn schilderijen van de hoogste kwaliteit zijn. Zeker zijn laatste twee levensjaren zette hij een nieuwe vorm van kunst neer.

Inspiratiebron

Doordat de schilderijen op chronologische volgorde hangen is Van Goghs ontwikkeling, van realistisch schilder tot aan een onzekere expressionist, in zijn schilderijen duidelijk te volgen. Daarnaast worden er verschillende schilderijen getoond die voor Van Gogh als voorbeeld diende in zijn kunstenaarsbestaan. Van Goghs grote inspiratiebron voor de mooie sterrenhemelen is Jean François Millet. Een paar van zijn topstukken zijn ook te zien in de expositie, waaronder een schilderij dat veel weg heeft van Van Goghs 'De sterrennacht'. Waarschijnlijk heeft Van Gogh dit schilderij nooit gezien, maar de overeenkomsten zijn opzienbarend te noemen.

De sterrennacht

Naar mijn mening, in de kunst bestaat er geen algemene opinie, zijn de schilderijen die hij schilderde toen hij was opgenomen in het psychiatrische ziekenhuis bijzonder mooi. Vincent kon op dat moment niet meer het landschap intrekken om de realiteit te schilderen. Ergens vond hij het vreselijk om terug te vallen op zijn herinnering, want hij had vroeger geen hoge pet op van schilders die vanuit hun herinnering schilderde zoals zijn vriend Paul Gauguin. Één van zijn mooiste schilderijen 'De sterrennacht' (juni 1889), en een hoogtepunt uit de tentoonstelling, vindt Van Gogh zelf niet zo bijzonder. Hij vindt de maan en de sterren te overdreven geschilderd. Van Gogh schrijft zelf over dit schilderij: "Persoonlijke wilskracht ontbrak". In een brief aan zijn broer Theo vergelijkt hij het met het schilderij 'Ommuurd korenveld. Velden met schoven en opkomende maan'. Terwijl dat toch een heel ander type schilderij is, met een hoger 'gewoontjes'-gehalte.

Golfbewegingen

'De sterrennacht' en het schilderij 'Landweg in de provence bij nacht', dat hij zes weken voor zijn overlijden schilderde, zijn in golfbewegingen vormgegeven. Elk streepje loopt over in een volgende, en samen vormen ze een nooit eindigende kosmische golfbeweging. De lijnen lijken nooit te stoppen. Als er niet teveel mensen in de expositieruimte zijn, wat een zeldzaamheid zal zijn, moet u de kans grijpen om de schilderijen van heel dichtbij en heel ver weg te bekijken. Waarschijnlijk krijgt u in dat magische moment dan ook, net als Vincent eens schreef: "Een enorme behoeft aan, zal ik het woord uitspreken, religie, dus ga ik ’s nachts naar buiten om de sterren te schilderen."

Laatst gewijzigd: 2022-12-28 12:47:56 · Gepubliceerd: 1 maart 2009 - 5195