Bekijk spectaculaire vondsten uit een scheepswrak

5 april 2023 bijgewerkt: 20 april 2023 Geschiedenis Oudeschild, Noord-Holland Verstopt onder de zeebodem hield het 17e-eeuwse Palmhoutwrak eeuwenlang haar schatten verborgen. Tot de zee het schip vrijspoelde. In de zomer van 2014 doken Texelse duikers het scheepswrak in en ontdekten de bijzonder exclusieve lading. Wat ze naar boven haalden? Dat kun je zien in Museum Kaap Skil.

Het Palmhoutwrak

Het klinkt als een scene uit de film Titanic: wanneer duikers het grote scheepswrak ingaan om te zien wat het er overgebleven is. Zo ging het in de zomer van 2014 op het Burgzand, een deel van de Waddenzee ten oosten van Texel. In de 16e en 17e eeuw zonken hier honderden schepen, door storm, brand of doordat ze op een zandbank vastliepen. Veel van de schepen vergingen helemaal, maar soms raakte een schip snel na de ondergang bedekt met slib en sediment. Een soort beschermlaag die het wrak eeuwenlang in goede staat bewaarde. Soms komt er op het Burgzand wel eens zo'n wrak vrij; zo ook het Palmhoutwrak. In 2010 zagen duikers voor eerst iets boven het zand uitkomen. En in de zomer van 2014 was het wrak zover vrij gespoeld dat sportduikers erin konden om de inhoud te bekijken en boven te halen.

Nachtwacht van de maritieme archeologie

Op het dek van het wrak vonden de duikers stammen buxushout, ook wel palmhout genoemd. Vandaar de naam Palmhoutwrak. Dieper in het schip haalden ze kisten naar boven, gevuld met textiel, pronkzilver en luxe voorwerpen. Het was al snel zeker dat de eigenaar van dit schip een rijk iemand moet zijn geweest; waarschijnlijk was het schip een Nederlandse koopvaarder. Naast voorwerpen is er ook textiel gevonden in het Palmhoutwrak. En dat is uniek, want textiel vergaat snel. Uit de 17e eeuw is daardoor maar heel weinig kleding bewaard gebleven, vaak slechts stukjes stof. Maar uit het Palmhoutwrak haalden de duikers onder meer een indrukwekkende zijden jurk naar boven, in verrassend goede staat na bijna vier eeuwen op de zeebodem. Het kostbare kledingstuk is wereldwijd een unieke vondst en wordt wel de Nachtwacht van de maritieme archeologie genoemd.

Trouwjurk en luxe voorwerpen

Door de vondst van de zijden jurk is het Palmhoutwrak wereldberoemd geworden. En dat is niet eens het enige textiel dat uit het wrak naar boven kwam. Er zijn ook gebreide zijden kousen, een oosterse kaftan en een zilver japon gevonden. Uit onderzoek bleek dat deze japon hoogstwaarschijnlijk een trouwjurk is, met ingeweven plaatjes zilver en geborduurde motieven van zilverdraad. Nu heeft de jurk een bruine kleur, maar oorspronkelijk had het waarschijnlijk een lichte kleur en moet het een schitterende jurk zijn geweest. Welke rijke vrouw deze jurk droeg of zou dragen op haar huwelijksdag? Dat zal wel een raadsel blijven. Maar in Museum Kaap Skil kun je de bijzondere jurken en een selectie van de meest exclusieve voorwerpen uit het wrak bewonderen in een permanente tentoonstelling.

Documentaire 'De jurk en het scheepswrak'

De Texelse duikers die de schatten uit het Palmhoutwrak haalden, kregen het aan de stok met rijksinstanties van het vasteland. Mogen ze hun illegale vondsten houden, nu het om zulke unieke archeologische ontdekkingen gaat? Van dit verhaal maakte de NTR een driedelige documentaireserie 'De jurk en het scheepswrak', te zien via NPO Start. (aflevering 2 op maandag 10 april en aflevering 3 op maandag 17 april op NPO2) Daarnaast kun je in een vijfdelige podcastserie nog verder het mysterie in duiken. Van wie was die prachtige jurk eigenlijk? En tijdens een virtuele duik naar de bodem van de Waddenzee kun je het scheepswrak zelf eens van dichterbij bekijken. In de digitale speurtocht De jurk en het Scheepswrak duik je naar het verleden, waarbij je zelf volop kunt speculeren over de verhalen achter dit bijzondere scheepswrak.

Laatst gewijzigd: 2023-04-20 09:24:41 · Gepubliceerd: 5 april 2023 - 2101