Vertaal de kunst van Van Gogh naar klassieke muziek
Vincent Van Gogh 125e sterfdag: ode aan de kunstenaar
Bestel tickets voor het Van Gogh-concert op zaterdag 7 maart 2015Interview door Tineke SmitsFoto 1. Vincent van Gogh schilderde zijn bekendste aan het einde van zijn leven. Roland Aalbers: "Hij leefde maar kort, pleegde toen ook waarschijnlijk zelfmoord en daarna werd hij pas populair." Beeld: Zelfportret Vincent van Gogh
archief oud artikel 23 januari 2015 CultuurEde, Gelderland Ter gelegenheid van de 125e sterfdag van Vincent Van Gogh hebben Karlien Bartels en Roland Aalbers een concert samengesteld met ernstige Nederlandse werken en sprankelende muziek uit Frankrijk. Die tegenstelling zie je namelijk ook in de kunst van Van Gogh.
Vernieuwing in de kunst
Roland Aalbers en Vincent van Gogh. Allebei begonnen ze op latere leeftijd te schilderen. Roland Aalbers volgt een zaterdagse opleiding van vijf jaar tot beeldend kunstenaar. "Ik schilder veel, dat vind ik erg leuk om te doen. Kunst interesseert me, al zie ik Van Gogh zelf niet per se als inspirator. Hij is wel een heel interessant figuur, hij zorgde voor veel vernieuwing in de kunst. Zijn kwaststreek - met ruwe streken - werd beroemd en was belangrijk voor de ontwikkeling van de schilderkunst. Later was hij een inspiratiebron voor het expressionisme en fauvisme, waar ook ruw wordt geschilderd. Ik denk niet dat hij zich er van bewust was dat hij later zo'n invloed op andere schilders zou hebben. Zulke dingen gebeuren gewoon, hij had het zelf vast nooit zo kunnen bedenken."
Bij leven was Vincent van Gogh een arme man, zijn schilderijen werden niet goed verkocht. Aalbers: "Zijn beste, of bekendste, werken heeft hij ook pas aan het einde van zijn leven geschilderd. Hij leefde maar kort, pleegde toen ook waarschijnlijk zelfmoord en daarna werd hij pas populair." Aalbers heeft zich verdiept in het leven van Van Gogh, die in 2015 125 jaar geleden stierf: "Zijn leven was ook aansprekend. Eerst werkte hij in een kunsthandel en hij was ook korte tijd onderwijzer en zelfs prediker. Hij heeft veel rondgezworven en bedacht uiteindelijk dat hij schilder wilde worden. Eerst woonde hij in Nederland en daarna in Frankrijk. Een paar jaar terug was er ook een theorie in het nieuws dat hij daar zou zijn vermoord. Maar ja, daar is geen bewijs voor. Hij had ook ruzie met een andere Franse kunstschilder daar, Paul Gauguin. Het verhaal gaat dat Van Gogh een stuk van zijn oor kwijt raakte na een ruzie met hem. Ja, hij had een kleurrijk leven, maar niet altijd even vrolijk."
Stoere boerenleven
Als je de schilderijen van Van Gogh naast elkaar ziet, zie je een opmerkelijk verschil. In Nederland schilderde hij donkere schilderijen, bijvoorbeeld De Aardappeleters. Aalbers licht toe: "Hij schilderde hier veel van het stoere boerenleven. In Zuid-Frankrijk daarentegen waren zijn schilderwerken lichter. Er kwam veel meer zon in; een complete verandering. In ons concert proberen we het contrast te laten zien met muziek uit die tijd. Want ook de Franse componisten in de tijd van Van Gogh componeerden over het algemeen sprankelender, met meer 'joie de vivre'. Met name het stuk van Debussy is daar een goed voorbeeld van. In Nederland was de cultuur strenger en calvinistisch. Het kan goed zijn dat Van Gogh zich daardoor heeft laten beïnvloeden."
Wat zou Aalbers zelf kiezen als hij de keuze moest maken tussen kunst en muziek? "Dat hoeft toch niet? Juist de combinatie is mooi, het kan heel goed samen." Muziek was altijd al wel belangrijk voor Aalbers, die tegenwoordig zijn eigen concert- en lespraktijk heeft en studenten begeleidt op het conservatorium. "Vanaf dat ik jong was, ben ik veel met pianospelen bezig geweest. Het nam veel tijd in beslag. Als tienjarige jongen ging ik op orgelles en daarna op pianoles, Ja, dat was vrij laat, haha, dat had wel iets eerder gemogen. En sinds een jaar of tien ben ik met kunst bezig. Ik zie het als een verrijking, je kunt altijd leren van de verschillende processen. In de muziek ben ik bezig om de werken van anderen tot hun recht te brengen. Dat is altijd andermans werk, want zelf componeren heeft me zelden getrokken. Maar in de kunst ben ik helemaal vrij, dat is een essentieel verschil. Je moet dan zelf bedenken wat je wilt overbrengen. Dat miste ik misschien wel in de muziek."
Foto 2. Van Gogh schilderde in Nederland veel van het stoere boerenleven. Beeld: Vincent van GoghFoto 3. Roland Aalbers: "Ik vind Vincent van Gogh een interessant figuur, hij zorgde voor veel vernieuwing in de kunst." Foto: Roland AalbersFoto 4. Celliste Karlien Bartels stelde het programma samen met Roland Aalbers. Foto: Karlien BartelsFoto 5. De intieme Edesche Concertzaal is het decor voor dit bijzondere concert. Foto: Edesche Concertzaal
"Sensitief en virtuoos", meer woorden heeft de Volkskrant niet nodig om het fabuleuze spel van Boris Giltburg samen te vatten. Aan de Bösendorfer Imperial voert hij je mee door Chopins sfeervolle...
Duik in de fascinerende wereld van de cello met cellist Julian Steckel! Wat maakt dit instrument zo geliefd bij velen? Is het de warme, sonore klank of is het de manier waarop getalenteerde...
Begin het nieuwe seizoen met Chopin, de lievelingscomponist van artist in residence Caspar Vos! Samen met cellist Ella van Poucke laat hij zijn licht schijnen over Chopins meeslepende Cellosonate....
Met Aidan Mikdad beleef je dé pianosensatie van dit moment. Als jongste halve finalist van de beroemde Koningin Elisabethwedstrijd demonstreert Aidan een zeldzame combinatie van virtuoze flair en...
De Wiener Kammersymphonie neemt je mee naar het romantische Wenen van Schubert, Brahms en Bruckner. Naast schilderachtige paleizen en de niet te versmaden Sachertorte is Wenen vooral de stad van de...
Met Schuberts Vijfde Symfonie en Felix Mendelssohns Eerste Pianoconcert geniet je van twee klassiekers uit het ijzeren repertoire. Maar, ken je ook muziek van Mendelssohns minstens zo begaafde zus...
Maak met meestergitarist Izhar Elias, trotse winnaar van de Nederlandse muziekprijs, en het PuraCorda String Quartet een unieke tijdreis naar het Wenen van 1813. In dat jaar klonk Beethovens...
Voor de pianomuziek van Mozart, Schumann en Debussy is wereldpianiste Anna Tsybuleva dé aangewezen persoon. Het spel van deze innemende pianist is poëtisch en zangerig. "Genialiteit gecombineerd...
Het Animato Kwartet behoort tot de meest opwindende Nederlandse strijkkwartetten van dit moment. De vier musici staan bekend om hun intense en krachtige spel, alsook hun grote podiumuitstraling....
Pianist en voormalig artist in residence Elisabeth Brauß keert terug naar de Edesche Concertzaal! Samen met de gerenommeerde Belgische violist Stephen Waarts brengt Elisabeth drie romantische...
Caspar Vos, onze artist in residence, heeft een speciale band met Chopin en Liszt, twee componisten waar geen pianist omheen kan. Aan de vleugel deelt Caspar zijn liefde voor Chopins Eerste Ballade...
Beleef het sprookjesachtige Italië in kerstsfeer! Barokensemble Combattimento neemt je van het besneeuwde Sint-Pietersplein mee naar de knus verwarmde paleizen van Rome en Bologna. Hier klonken de...
Met dit Kerstconcert door het Apollo Ensemble kan het Kerstfeest echt beginnen. Het kerstverhaal van het kindje Jezus in een kribbe, de engelen, de herders met de schapen en de drie koningen...
De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986 als eerste niet-Rus het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze overwinning markeerde het...
Toppianist Bernd van den Bos tovert Freddie Mercury's rockhits om tot pure pianomagie. Met zijn enorme talent brengt Bernd een show waarvan het hart sneller gaat kloppen. Niet alleen speelt hij...
Een meeslepend verhaal zonder woorden, dat is in het kort Schönbergs meesterwerk Verklärte Nacht. Als uitgangspunt nam Schönberg een romantisch gedicht van Richard Dehmel over twee geliefden die...
Ervaar met blokfluitensemble The Royal Wind Music de tijdloze muziek van Jan Pieterszoon Sweelinck. Als de 'Orpheus van Amsterdam' heeft Sweelinck de Nederlandse muziekgeschiedenis voor altijd...
Samen met altvioliste Dana Zemtsov vormt celliste Quirine Viersen, met een aantal jonge talentvolle musici als pianist Nikola Meeuwsen, violiste Hawijch Elders en contrabassiste Sasha Witteveen het...
Grenzeloze hartstocht en onvervuld verlangen, het zijn de ingrediënten voor een van de ontroerendste liedcomposities ooit geschreven: Schuberts Die schöne Müllerin. Een jonge molenaar wordt...
Sensueel, maar ook bezield en vurig. Het zijn zomaar wat woorden die bij je bovenkomen, wanneer je naar het sublieme spel luistert van Abdel Rahman El Bacha. De Libanese meesterpianist speelt...
De Edesche Concertzaal en de internationaal gevierde harpist Lavinia Meijer horen bij elkaar. Al tien jaar is ze een graag geziene gast op ons concertpodium. Dit seizoen is Lavinia op voorspraak...
De zelden uitgevoerde passie 'Jesu deine Passion' van Bachs tijdgenoot Gottfried Heinrich Stölzel is een ware ontdekking. Het Apollo Ensemble schotelt je met dit stuk zes diepzinnige cantates voor...
Wat hebben Johannes Brahms, Dmitri Sjostakovitsj en Frank Martin met elkaar gemeen? Alledrie wekken ze oude volksmuziektradities in hun stukken tot leven. Pianist en artist in residence Caspar Vos,...
Voor de pianomuziek van Beethoven moet je bij meesterpianist Paul Lewis zijn. Zijn interpretaties ontvangen lovende kritieken in de internationale pers. tijdens dit pianorecital belicht hij zowel...
