archief oud artikel 24 oktober 2018 Cultuur Ede, Gelderland Sommige kinderen weten al heel jong wat ze later willen doen en waarom. Marleen Wester van Dudok Quartet Amsterdam was zo'n meisje. Op driejarige leeftijd wist ze dat ze viool wilde spelen. Een muziekprogramma op televisie vormde de trigger. “Ik vond het boeiend om te zien dat als je een snaar aanstrijkt er dan een toon klinkt.†Die bekoring heeft haar nooit losgelaten. “Het fascineert me nog steeds, juist omdat die toon iets met je doet.â€
Marleen komt niet uit een gezin van musici, maar de muzikale interesse van haar familie nam toe, naarmate zij steeds vaardiger werd op de viool. “Thuis stond altijd Radio 4 aan en mijn broer heeft door het vele luisteren een enorm muzikaal geheugen, dus ergens zit er toch wel iets.â€
Het Dudok Quartet Amsterdam horen in een kleine, sfeervolle concertzaal? Bestel dan kaarten voor hun concert in de Edesche Concertzaal.
Vioolbouw
De ouders van Marleen spelen geen instrument, maar haar vader ontwikkelde gaandeweg wel een bijzondere interesse voor vioolbouw. “Op mijn zesde begon ik met vioolles en mijn vader ging eigenlijk altijd wel mee. Vanaf mijn twaalfde kreeg ik les van Lorna Glover, die boeken over vioolbouw in haar kast had staan. Tijdens les snuffelde hij daar graag in en raakte steeds meer geïnteresseerd in vioolbouw.†Van het een kwam het ander en inmiddels is vader Wester een enthousiast bouwer van strijkinstrumenten.Subtiele hint
Hoewel Marleen in haar vioolspel met sprongen vooruit ging, kwam het idee om naar het conservatorium te gaan niet direct bij haar op. “Ik wilde wel viooljuf worden. Dat was herkenbaar, want mijn vader zat zelf in het onderwijs. Maar ja, daarvoor moet je wel naar het conservatorium.†Een subtiele hint van haar leraar Rudolf Zwartjes zette haar aan het denken. Marleen vertelt: “Hij was erg enthousiast over mijn spel en ik ontmoette hem regelmatig tijdens concerten waar mijn ouders mij mee naartoe namen. Toen we naar een concert van Saskia Viersen (de zus van celliste Quirine Viersen, red.) waren geweest vroeg hij: ‘denk je dat je dit later ook kunt?' Daarmee duwde hij me voorzichtig in de richting van het concertpodium.â€Brede aanpak
Vioolpedagoge Lorna Glover stoomde haar klaar voor het conservatorium en in het jaar 2000 werd Marleen toegelaten tot de jong talentafdeling van het Conservatorium van Amsterdam. Welke van haar docenten het meest richtingbepalend is geweest voor haar carrière kan ze niet zeggen. “Allemaal hebben ze me op hun eigen manier de weg gewezen.†Op haar beurt koos Marleen voor een brede aanpak, waarbij ze zowel de barokviool als de viola d'amore ter hand nam. Tegelijk verdiepte ze zich ook in hedendaagse muziek.Tienmaal is scheepsrecht
Wat Marleen ook aanpakte, ze deed dat altijd grondig. “Een van de belangrijkste dingen die ik heb geleerd is om muzikaal na te denken, zonder het technische element uit het oog te verliezen. Je leert hoe je oude muziek speelt, hoe je moet fraseren, maar ook dat je uren moet maken. Als je iets tien keer achter elkaar foutloos kunt, beheers je het. Maar gaat het de negende keer fout, dan moet je het weer opnieuw proberen tot je iets echt tien keer foutloos kunt spelen.†Behalve de speeltechniek kwam het ook aan op muzikaal voorstellingsvermogen. “Zonder een noot te spelen, maakte ik me een voorstelling van het stuk, met alleen de muzieknoten voor me. Als het me dan lukte om het uit hetzelfde stuk uit hoofd op papier te zetten, dan wist ik dat ik het stuk kende.â€Gevangenis
Ondanks de eenzame uren die ze studerend doorbracht, is Marleen allesbehalve een einzelgänger. Tijdens haar studie speelde ze in het Europees Jeugdorkest en werd ze eerste violist in het Ricciotti Ensemble. “Dat is een orkest met conservatoriumstudenten en amateurs. We speelden overal en voor allerlei mensen. Het liefst op plekken waar doorgaans weinig live muziek te horen is, zoals in gevangenissen, asielzoekerscentra en buurthuizen,†vertelt Marleen bevlogen. Het was in het Ricciotti Ensemble dat Marleen de andere leden van het Dudok Quartet Amsterdam leerde kennen. “We hebben trouwens nog steeds contact met het orkest. Als ze op tournee gaan, dan koken we voor ze,†vertelt Marleen met een grijns.Beethoven zonder woorden
Die sociale component vormt nog steeds een belangrijk onderdeel van de muzikale identiteit van het Dudok Quartet Amsterdam. “Behalve spelen op klassieke podia, vinden we het ook heerlijk om voor kinderen op te treden. Klassieke muziek ontsluiten voor jonge oren en te laten horen hoe een stuk in elkaar zit en hun fantasie te prikkelen, vinden we leuk.†De aanpak is uitdagend. We hebben een theatervoorstelling gemaakt met Beethovens strijkkwartet op. 132. Dat is een voorstelling zonder woorden, in plaats daarvan werken we met een choreografe. Beethovens muziek bijvoorbeeld gaat veel over ontwikkeling. Dat laten we zien met theater, hoe een rups in een vlinder verandert.â€Kameleon en vliegende keep
Het Dudok Quartet Amsterdam is een van de weinige strijkkwartetten dat de complete bandbreedte beheerst tussen kindereducatie en het spelen op het hoogste niveau. Voor dat laatste waren de lessen bij het fameuze Alban Berg Quartett onontbeerlijk. “We waren ambitieus en wilden veel bijleren. Goed luisteren en kritisch zijn, dat het zuiver en gelijk is, dat zijn de eerste voorwaarden voor het strijkkwartetspel.†Zoals elk van de strijkers een eigen rol in het kwartet heeft, zo bracht iedere speler van het Alban Berg Quartett zijn eigen accenten aan. Het bepaalde Marleen ook bij haar eigen rol als tweede violist in het Dudok Quartet Amsterdam. “Ik ben kameleon en vliegende keep tegelijk. De tweede viool is de stem die het meest wisselt van rol of samenwerking binnen het kwartet. Een altviool heeft nog wel eens een solo, maar de tweede viool eigenlijk het minst. Ik moet mijn lol dus ergens anders vandaan halenâ€, lacht Marleen. “Je hoeft niet de melodie te spelen om de muziek vorm te geven, dat je dat juist samen doet is zo gaaf aan het spelen van strijkkwartetten.â€Beethoven en Janácek
Het Dudok Quartet Amsterdam straalt in de Edesche Concertzaal in drie topwerken uit het strijkkwartetrepertoire: Beethovens Strijkkwartet nr. 13 op. 130, zijn Grosse Fuge, op. 133 en het Eerste Strijkkwartet van Janácek. Over het verbindende element tussen deze stukken vertelt Marleen: “Beethoven en Janácek laten allebei op hun manier de traditionele vorm los van het klassieke strijkkwartet. Beethoven schrijft hele contrastrijke muziek die van de hak op de tak springt. Janácek speelt met klank op een meer associatieve manier. Bovendien zijn het alledrie erg onstuimige stukken.†Als tegenwicht speelt het Dudok Quartet Amsterdam strijkkwartetversies van muziek uit de renaissance. “Die oude muziek geeft een prachtig contrast, al zijn de samenklanken die bijvoorbeeld Gesualdo gebruikt voor die tijd heel bijzonder!â€Risico
Het zijn stukken die perfect passen bij de filosofie van het Dudok Quartet Amsterdam. Zelfs de naam van het kwartet is erop uitgekozen. Marleen Wester: “We hebben veel interesse in de muziek uit de tijd van architect Willem Dudok. Hij dacht veel na over de structuur van de muziek als vorm. Daar zijn wij ook veel mee bezig.†Het publiek zal daarvan zeker veel terughoren tijdens het concert. “We proberen een zo eerlijk mogelijke uitvoering te geven, die tegelijk zo levendig mogelijk is. Dat bereiken we door vol overgave te spelen en door soms flinke risico's te nemen. Daarmee stellen we ons op een bepaalde manier kwetsbaar op. Maar het belangrijkste is dat de luisteraar op het puntje van zijn stoel zit!â€Bestel tickets voor dit concert en andere op de Concertagenda van de Edesche Concertzaal.
Laatst gewijzigd: 2018-10-25 09:09:35 · Gepubliceerd: 24 oktober 2018 - 262