archief oud artikel 1 november 2018 Cultuur Ede, Gelderland Kom helemaal in kerststemming bij het wondermooie pianospel van Jan Vayne. Hij speelt op 21 december in de Edesche Concertzaal, inmiddels een echte traditie. Een optreden van Jan is een heerlijk uitje voor in de kerstvakantie met de hele familie. Maar ook jouw inbreng zorgt voor een prachtige avond! Vraag je favoriete kerstnummer aan en geniet van een ontspannen, intieme avond vlak voor Kerst.
Jan Vayne houdt niet van structuur. “Het hoort misschien bij mijn karakter, maar ook als ik piano speel, ben ik erg impulsief. Toen ik als vierjarig jongetje op pianoles ging, wilde ik geen vaststaande wijsjes leren, maar gewoon vrij spelen.â€
Vrijgevochten karakter
“Het is mijn karakter, ik wil niets moetenâ€, gaat Jan verder. “Ik kon na mijn studentenleven heel veel dingen doen, die mijn carrière verder brachten, of die ik zelf later niet of heel moeilijk voor elkaar kon krijgen. In die periode heb ik dingen voor lief genomen, maar dat is eigenlijk het moeilijkst.†Nu ligt elke dag als het ware open voor de pianist en is hij zijn eigen baas. Maar waar andere pianisten hun uren gebruiken om gedisciplineerd te studeren, maakt Jan Vayne daar vrijwel geen tijd voor vrij. “Als je alleen maar stukken speelt, dan moet je welâ€, legt hij uit. “Je bent eigenlijk in dienstverband van de componist.†Het geluk wil dat de pianist zelfs beter zegt te worden als hij niet traint. Hoe hij toch optreden na optreden weet te vullen met de mooiste muziek? “Het stroomt, maar waar het vandaan komt, dat mag Joost weten. Van het universum, van God?â€
Comfortabele sfeer
Jan vergelijkt het pianospelen vaak met de drang om te praten: “Bijna alle mensen hebben de behoefte om te praten, dus ze doen het. Dat geldt ook voor muziek, ik denk dat er meer mensen muziek zouden kunnen maken als ze gewoon hun hart zouden volgen. En dan heb je natuurlijk wel het verschil tussen babbelen en een mooie redevoering houden, maar het gebeurt allebei vanuit het hart. Ik praat als het ware van me af als ik aan het spelen ben, ik hoef daarom ook nooit mijn best te doen en ik heb geen last van zorg of twijfel als ik speel. Dat zorgt voor een comfortabele sfeer.â€Improvisaties
Inmiddels weten we dat Jan zich als improvisator even goed thuis voelt achter de Bösendorfer Imperial als achter het romantische Ypma-orgel. Wat is het geheim achter Jans meesterlijke improvisaties? Jan Vayne licht een tipje van de sluier op: “De essentie is het maken van stijlkopieën. Eigenlijk mocht dat niet van mijn pianoleraar, maar ik deed het toch. Telkens als ik stukken van Diabelli of Mozart studeerde, ging het me vooral om de stijl en het onderscheidende. Hoe meer stukken ik speelde, hoe meer stijlen ik leerde kennen. Maar op een gegeven moment ben ik gestopt met studeren en heb ik me gericht op het improviseren. Als je stukken instudeert, dan oefen je op wat je nog niet kunt, als je improviseert doe je wat je kunt. Natuurlijk moet je wel je techniek op orde houden, maar mij gaat het nu vooral om de klank. Ik heb eigenlijk nooit echt de discipline gehad om te studeren, gewoon omdat alles vanzelf is gegaan. Mijn doel is gewoon lekker spelen, mediteren achter de vleugel puur zoals ik ben.â€Liefde en plezier
De ambiance van de locatie is een van de dingen waar Jan zijn inspiratie vandaan haalt. “Ik heb wel inspiratie nodig, tenminste dingen om het uit te lokken. Zo luister ik graag naar Bach, wat mij betreft de essentie van muziek. Ik lees ook veel op internet, over uiteenlopende onderwerpen. Als ik iets opzoek, dan ga ik van de hak op de tak. Muziek, technologie, gezondheid, daar zoom ik op in. Dat is een beetje hoe ik pianospeel: heel intuïtief, impulsief, het moet geen worsteling zijn.â€In Ede wacht hem een warm bad, weet de pianist. “De vleugel helpt een heel stuk, maar het is ook de organisatie en de mensen die er werkenâ€, vindt Jan. “Dat is ook heel cruciaal om ergens naar toe te willen. Iedereen doet het met liefde en plezier. In Ede vind ik echt een compleet pakket, iets wat je bijna nergens vindt.â€
Laatst gewijzigd: 2018-11-26 16:07:45 · Gepubliceerd: 1 november 2018 - 140