archief oud artikel 20 februari 2020 Cultuur Den Haag, Zuid-Holland De Hollandse meesters in het Mauritshuis krijgen even flinke concurrentie van een Britse collega uit de achttiende eeuw: George Stubbs. In Nederland nauwelijks bekend, maar een fenomeen aan de overkant van het kanaal. Daar wilde het Mauritshuis verandering in brengen. "Soms wil je het publiek kennis laten maken met een fantastische kunstenaar", vertelt Boris de Munnick van het Mauritshuis. En Stubbs is zo'n kunstenaar. Hij schilderde paarden die van het doek spatten. Met opgeheven hoofd en schitterende ogen, vol trots en vuur. Op hun gemak samen in de wei, hoofden dicht bij elkaar. Of met de mond wijd open en duidelijk vermoeid na een race. Zijn paarden léven. En krijgen vast Nederlandse fans.

Whistlejacket voor het eerst in Europa

In de expositie George Stubbs: de man, het paard, de obsessie is ook een van de bekendste en meest geliefde schilderijen in Engeland te zien: het enorme schilderij van Whistlejacket.

Waar andere paarden te zien zijn in de wei, de stal of met hun eigenaars leidt op dit schilderij niets af van de prachtige steigerende hengst. Het kleine, fijngevormde hoofd, de wapperende blonde manen en de glinstering in zijn ogen: alles klopt. Je ziet bijna de spieren zich spannen onder de huid.

Als je de eerste zaal van de expositie in het Mauritshuis binnenstapt valt het paard meteen op en wil je er vlak voor staan om elk detail te kunnen zien. En begrijp je waarom dit schilderij wel de 'Nachtwacht van Engeland' wordt genoemd.

Boris de Munnick: "Normaal heeft dit schilderij een ereplek in The National Gallery in Londen en wordt het slechts zelden uitgeleend. Dit is de eerste keer dat Whistlejacket de Noordzee overstak en in Europa te zien is. Dat komt mede door de goede contacten die we als musea met elkaar hebben. Maar ook omdat we hebben gezegd dat een overzichtstentoonstelling van Stubbs geen zin heeft zonder Whistlejacket."

Een primeur voor Europa dus, hier in het Mauritshuis.

De échte ster

De tweede grote blikvanger van de expositie staat aan de andere kant van de zaal, tegenover Whistlejacket. Het is een groot skelet van het beroemdste en succesvolste renpaard van de achttiende eeuw: Eclipse.

Terwijl de prachtige schilderijen van Stubbs aan de ene kant van de zaal een eregalerij lijken te vormen voor Whistlejacket, wordt het skelet omringd door de gedetailleerde anatomische tekeningen van Stubbs. Stubbs bracht zo'n anderhalf jaar door in een afgelegen boerderij waar hij zelf paarden ontleedde en alles vastlegde in schetsen. Geen wonder dat zijn paarden zo realistisch overkomen op zijn schilderijen.

Eigenlijk heeft deze opstelling van de expositie best iets ironisch. Eclipse won elke race en was zo snel dat op den duur niemand meer tegen hem wilde racen. Daarna werd hij een succesvolle dekhengst. Zo'n 95% van de Engelse volbloeden stamt van hem af.

Nu lijkt hij wat ongelukkig van zijn kant in de zaal te staren naar de huidige ster Whistlejacket. Een paard dat geen indruk maakte op de paardenraces en ook als dekhengst mislukte. Maar oh, wat is hij mooi. Op het schilderij is hij vurig, ongetemd en een symbool voor alles wat we aan paarden bewonderen. Allemaal dankzij het schilderstalent van George Stubbs.

Alles draait om het paard

Alles draait om het paard in deze expositie. Iets wat je niet zo snel van het Mauritshuis zou verwachten, maar De Munnick ziet genoeg raakvlakken. "Nederland kende in de zeventiende eeuw ook het fenomeen paardenschilder. In die tijd waren paarden een van de weinige vervoermiddelen, dus werden ze vaak afgebeeld."

"We hebben al eens een tentoonstelling gehad over de Nederlandse paardenschilder Philips Wouwerman, die vooral paarden op het slagveld schilderde. Een van de topstukken van het Mauritshuis is De stier van Paulus Potter uit 1647. Ook een enorm schilderij en ook hier staat het dier centraal, niet de man. Net als bij Stubbs."

En centraal staan de paarden bij Stubbs. Een stalknecht mag dan trots naast het paard staan, het is de blik in de ogen van de schimmel die de aandacht trekt. Elke lijn in het dier klopt. Op de schilderijen van Stubbs zie je het karakter en de gevoelens van het paard in de stand van de oren en het hoofd.

Stubbs was de eerste schilder die dieren zo vol leven portretteerde. Geen wonder dat hij bij de rijke Engelse paardenhouders dé schilder werd om hun dure paarden te vereeuwigen. De Munnick: "Mensen vinden hem een fantastische schilder. En soms wil je het publiek gewoon kennis laten maken met een fantastische schilder."

Laatst gewijzigd: 2020-05-30 14:51:41 · Gepubliceerd: 20 februari 2020 - 1216