Florentijn Hofman: kunstwerken in Nederland

12 indrukwekkende werken binnen de eigen landsgrenzen

De Bospoldervos   Redactioneel door
Foto 1. De Bospoldervos vind je aan de Schiedamseweg in Rotterdam-West. Foto: Studio Florentijn Hofman © Frank Hanswijk

11 januari 2021 Cultuur Landelijk Met zijn typische stijl, voorziet Florentijn Hofman buurten en steden over de hele wereld van opvallende en surrealistische kunstwerken. De vaak reusachtige installaties - meestal in de vorm van dierfiguren - sieren het straatbeeld van China tot Mexico. Maar om een echte Hofman te bekijken hoef je niet perse in het vliegtuig te stappen. Ook in ons eigen Nederland vind je genoeg werken van de beeldend kunstenaar en essayist. Bekijk twaalf indrukwekkende kunstwerken, die je binnen de landsgrenzen kunt bezichtigen. De meesten helemaal gratis en heerlijk in de frisse buitenlucht.

1. De Bospoldervos

ROTTERDAM - Het meest recente werk vinden we in Rotterdam-West, aan de Schiedamseweg. De Bospoldervos (2020) is een enorme vos met een plastic tasje in zijn bek. "Het werk gaat over het verwelkomen van de vreemdeling. De outcast”, vertelt Hofman. “Rotterdam is stad met 150 nationaliteiten; een smeltkroes van mensen die daar hun plekje hebben gevonden. Er is de laatste jaren alleen wel wat angst ingeslopen om die vreemdeling toe te laten in je stad. Je vraagt je af; wat moet die vos hier? Maar het is ook een opportunist die langzamerhand zijn gebied claimt. Hij staat op het punt; loop ik de wijk in of ga ik weer terug.” De kunstenaar gaat verder. “En wat heeft ie in z'n bek? Dat tasje refereert aan de grote visserijmarkt verderop. Dat plastic zakje zwierf daar de afgelopen decennia rond, waardoor het ook een markering is in de tijd. Iedereen herkent het plastic tasje dat je op de markt krijgt. We zijn anders naar het gebruik van plastic gaan kijken, net zoals we anders over vreemdelingen zijn gaan denken. Zo begint het verhaal. Het essay.”

Wil je meer lezen over Florentijn Hofman, zijn werk en zijn drijfveren? Lees dan ook dit interview met de kunstenaar en essayist.

2. Five Paper Boats

ROTTERDAM – Voor het volgende werk blijven we nog even in Rotterdam. Aan de Maas om precies te zijn. Hij vertelt: 'Five Paper Boats' (2010) is een prachtig voorbeeld van een terugkerend thema in de installaties van Florentijn Hofman: stadsontwikkeling. “Op de Bartel Wiltinkkade in Rotterdam maakte ik vijf grote bootjes, gevouwen van staal. Er fietsen en spelen kinderen omheen en dat vind ik heel tof. Er was daar vroeger een scheepswerf, maar nu ligt een grote kade. De werf is drooggelegd en er zijn flats neergezet. De bootjes staan op grote scheepswerfbokken en kunnen ook zo weer verplaatst worden, als een soort meubilair."

3. Zwarte Kraai

ROTTERDAM – Na omzwervingen door steden in heel Zuid-Holland (onder andere Den Haag, Leiden, Delft en Zoetermeer), streek de Zwarte Kraai in 2006 definitief neer op zijn nieuwe en vaste stekje; het gazon bij het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Hofman maakte de zes meter hoge vogel in 2005 voor het literaire Crossing Borders Festival, als onderdeel van het project MultiMediale Mythen. De mythe waaraan het werk refereert gaat over een vrouw uit Scheveningen. Zij hoorde 's nachts een kraai op haar raam tikken. In dezelfde nacht verging het schip met haar zoon aan boord. Naast een in het oog springend kunstwerk dient de kraai momenteel ook als vogelverschrikker. Het museum hoopt dat er zich, door de aanwezigheid van het kunstwerk, minder gevleugelde vrienden van de kraai te pletter vliegen tegen de glazen pui.

4. Havenklimobjecten

ROTTERDAM – Op het grasveldje vlak naast de Markthal in Rotterdam vind je de Havenklimobjecten (2013). Vier stuks naast elkaar, gemaakt van metalen buizen. Deze klimobjecten ontwierp Hofman in opdracht van het Rotterdamse Havenbedrijf. Zij wilden de haven laten zien in de stad. Tegelijkertijd wilden ze iets creëren waar kinderen op kunnen spelen en naar hartenlust op mogen klimmen en klauteren. De metalen installaties zijn geïnspireerd op de kranen en containers die de kunstenaar zag vanuit zijn studio aan de Marconistraat. Ben je in de buurt? Loop dan niet direct door, maar maak een rondje rondom de kunstwerken. Grote kans dat je steeds weer nieuwe perspectieven ontdekt.

5. Het Feestaardvarken

ARNHEM - Sinds 2013 lag hij daar in het Arnhemse Bartokparkje: Het Feestvarken. Op dit moment is het gigantische kunstwerk voor groot onderhoud in dierenpark Burgers' Zoo, waarna de kunstenaar samen met de gemeente op zoek gaat naar een gloednieuwe locatie in de stad. Het Feestaardvarken is een cadeau aan de stad van het dierenpark, ter ere van het honderdjarig bestaan. “Een cadeau aan de stad, dat vond ik zo mooi. Dat ontroerde mij ook een beetje”, vertelt de kunstenaar die inmiddels zelf woonachtig is in de Gelderse hoofdstad. Maar waarom een aardvarken? “Het dier slaapt de hele dag, dus daarin zit een mooie link met iemand die een goed feestje heeft gevierd”, legt Hofman uit. “Als je honderd jaar bent, word je 'Koninklijk' als bedrijf. Daarom heeft hij een gouden hoedje op. De kleur is van een goede Bordeauxwijn en heeft te maken met het aardvarken dat z'n roes uitslaapt.” De Arnhemmers hebben het gigantische beeld omarmd en iedere dag weer speelden er tientallen kinderen op. “Ja, dat is supertof. Ik heb 'm ook zo ontworpen dat kinderen erop kunnen komen. Met een soort moeilijkheidsgraadje. Aardvarkens hebben een plasser en dat is een heuveltje geworden waar je overheen moet klimmen.” Maar waarom een aardvarken? “Het dier heeft alles in zich wat tof is. Hij heeft een lange neus, grote menselijke klauwen, lange oren, een lange staart, het is lomp, dik en knuffelbaar. Het past perfect bij de beeldtaal waar ik van houd.”

6. De Staalman

AMSTERDAM – Niet te missen is 'ie: stoer en zacht tegelijkertijd. Het past perfect bij het verhaal dat Florentijn Hofman wil vertellen met zijn beer met kussen onder de arm: De Staalman (2011), aan het Staalmanplein in Amsterdam-West. “Het heeft te maken met het kussengevecht. Je kunt elkaar lekker meppen, zonder dat het echt pijn doet. De buurt was voor Nederlandse begrippen een ruige wijk. Het kussen vond ik er mooi bij passen om zo ook de zachte kant van de mens te laten zien en niet alleen het harde geweld. Als je teder een handeling uitvoert, kan het ook spel zijn. Dan kun je ook weer verder met elkaar”, zo duidt de kunstenaar zijn filosofie. “Daarom heb ik er ook een trap onder gemaakt. Zodat je aan de voet kunt zitten. Dan is zo'n beer ineens geen vijandig dier meer, maar wordt het een gatekeeper. Een beeld waar je vertrouwen bij voelt, die meekijkt over je schouders. Als je in die buurt opgroeit, staat zo'n beeld blijvend in je geheugen gegrift. Dat zijn dingen die ik heel belangrijk en mooi vind. De sociale beweging die met mijn werk te maken krijgt, in de loop der tijd. Die beer die staat daar nog steeds prachtig. We beleven er ontzettend veel plezier aan.”

7. Een Handstand

AMSTERDAM – Een Handstand (2019) is de grote blikvanger in de tentoonstelling Humania in NEMO Science Museum. Het toont een mens in een skelettenpak van 8,5 meter. Midden in de ruimte maakt hij een handstand. Het kunstwerk is gemodelleerd naar Hofmans twaalfjarige zoon. Onder het pak zie je de spieren die je aanspant wanneer je daadwerkelijk een handstand maakt. Het beeld weegt 400 kilo en is een schitterend symbool voor de expositie, want in Humania wordt de mens ondersteboven en binnenstebuiten gekeerd.

8. Bredants

BREDA - Wie door de Willemstraat in Breda loopt, kan ze volgen richting het centraal station; de Bredants (2016). “Het zijn mieren, verzonken in de tegels”, zo omschrijft de kunstenaar zijn creatie. “Ze duiden de stroom van mensen en ontregelen die ook een beetje. Mensen lopen en springen mee met de mieren.” Zoals zo vaak bij de kunstwerken van Hofman, zijn de beestjes geen levensecht nagemaakte figuren. Maar dat is ook niet wat de kunstenaar wil. “Het zijn natuurlijk geen echte dieren, het zijn ontworpen figuren. Ze hebben wel een link met het dier, maar eigenlijk staan ze symbool voor het menselijk handelen.”

9. Fabriekje

DRACHTEN - Dat het werk van Florentijn Hofman (juist) niet alleen te vinden is op A-locaties bewijst het 'Fabriekje' in Drachten. Op de kop van de Hoofdvaart op Bedrijventerrein Azeven vind je namelijk een uitvergrote versie van het oude icoontje voor 'bedrijventerrein'. Het werk symboliseert Drachten als werkstad en het bedrijvige karakter van haar inwoners. Bijzonder aan het kunstwerk is bovendien dat het niet alleen als verschijning een toevoeging is. Met roldeuren aan beide zijden is het kunstwerk ook van binnen bruikbaar, als atelier voor kunstprojecten in de regio bijvoorbeeld.

Pets (cat and dog)

10. SCHIPHOL – Wachten op je vliegtuig, voor kinderen kan dat behoorlijk saai zijn. Maar daar wist Florentijn Hofman wel iets op. In het wachtgedeelte van Schiphol vind je sinds 2016 zijn 'Pets'; een hond en een kat waar kinderen heerlijk op kunnen klimmen en spelen om zo de uurtjes tot het boarden te doden. De gigantische knuffelbeesten zien eruit alsof ze zelf ook nog heel lang moeten wachten op hun vlucht. De kleurrijke dieren zijn volledig bekleed met woldraden, waardoor ze ook nog eens heerlijk zacht aanvoelen.

11. Fred, Simone en Chantal

RAALTE – Ieder jaar opnieuw fietsen duizenden brugklassers voor het eerst naar hun nieuwe school. Spannend natuurlijk. Florentijn Hofman bedacht daarom in 2009 een bijzonder kunstproject om de leerlingen van het Carmel College in Raalte van harte welkom te heten. Onder de naam 'Fred, Simone en Chantal' werden op meerdere locaties, drie jaar lang tweehonderd namen op het fietspad geprint. En wat het meest bijzonder is... de leerlingen mogen dit helemaal zelf doen! Tot in lengte van jaren hebben de ouder wordende leerlingen zo een tastbare herinnering aan hun brugklastijd.

12. Twee Boomhuizen

DEN HAAG - Denk je ook wel eens terug aan de onbezorgde periode van kind zijn? De tijd dat je in de pauze onbezorgd rondrende op het schoolplein en speelde met je vriendjes en vriendinnetjes? 'Twee Boomhuizen' (2005) is een ode aan deze periode in het leven van kinderen. Het kunstwerk bestaat uit twee schattige huisjes, geplaatst in bomen (platanen). De boomhuizen staan op de twee schoolpleintjes van IBL Al-Qoeba in de Schilderswijk in Den Haag. De huisjes symboliseren het jong zijn. Kinderen in de basisschoolleeftijd kunnen namelijk nog heerlijk dromen voordat ze volwassen worden en voordat iedereen écht iets van ze verwacht.

Ook leuk

Foto 2. De Staalman bewaakt het Staalmanplein in Amsterdam-West. Foto: Studio Florentijn Hofman © Frank Hanswijk
Foto 3. Het Feestaardvarken in Arnhem slaapt zijn roes uit in het zonnetje. Foto: Studio Florentijn Hofman © Inge Hondebrink

Laatst gewijzigd: 2021-06-16 14:56:58 · Gepubliceerd: 2021-01-11 12:55:21 - 1628